Poniżej zamieszczane będą pytania (wraz z odpowiedziami) jakie pojawią się w związku z przygotowywaniem sprawozdań z realizacji Programu ochrony powietrza w zakresie:

• działań związanych z redukcją emisji powierzchniowej (tabela 0-8),
• nowych obiektów budowlanych (tabela 0-9),
• działań związanych z redukcją emisji liniowej (tabela 0-10),
• pozostałych działań ujętych w harmonogramie rzeczowo-finansowym (tabela 0-11,
• działań związanych z redukcją emisji punktowej (tabela 0-12):

PYTANIE 1:

Proszę o podpowiedź, czy:

1. termomodernizację
2. wymianę starego kotła na kocioł opalany ekogroszkiem  właściwiej będzie umieścić w tabeli 0-8 czy 0-12 sprawozdania z POP?  Budynki są istniejącymi i należą do powiatu ziemskiego.

Referat Ochrony Środowiska,
Gospodarki Wodnej i Rolnictwa
Starostwo Powiatowe w Raciborzu"

ODPOWIEDŹ Atmoterm S.A.:

Tabela 0-8 służy do przesłania informacji w zakresie emisji powierzchniowej - czyli wpisuje się tam np. wszystkie wymiany niewielkich, lokalnych kotłowni, które nie były uwzględniane w POP jako zakłady. Natomiast Tabela 0-12 służy do uwzględniania działań przy redukcji emisji punktowej, czyli emisji z zakładów. W niżej opisanych przypadkach właściwą tabelą będzie Tabela 0-8, gdyż, jak podejrzewam, budynki nie należą do żadnego z zakładów wymienionych w POP, a należą do emisji powierzchniowej. W emisji powierzchniowej w POP uwzględniono wszystkie źródła spalania z wyłączeniem zakładów i transportu. Dlatego każda zmiana, np. termomodernizacja lub wymiana starego kotła na nowocześniejszy ma wpływ na zmniejszenie emisji, tworzy tzw. efekt ekologiczny.

„Wydział Środowiska Urzędu Miejskiego w Gliwicach zwraca się z prośbą o wyjaśnienie i rozwinięcie dwóch kwestii dotyczących sprawozdań z realizacji "PROGRAMU OCHRONY POWIETRZA DLA STREF WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO, W KTÓRYCH STWIERDZONE ZOSTAŁY PONADNORMATYWNE POZIOMY SUBSTANCJI W POWIETRZU" :

1) Przy sprawozdawczości nie jest jasne jakie należy przyjmować wskaźniki ilościowe dla opisu realizacji działań zawartych w harmonogramie rzeczowo-finansowym (str. 32-43, cz. A - Aglomeracja Górnośląska). Czy Atmoterm może podać/zaproponować te wskaźniki? O ile dobrze rozumiemy to Atmoterm takie wskaźniki oszacował wyznaczając przy każdej grupie działań (emisja powierzchniowa, emisja liniowa, emisja punktowa) z harmonogramu rzeczowo-finansowego sumaryczny efekt ekologiczny wprowadzenia ograniczenia emisji. Tylko w przypadku emisji powierzchniowej wskaźniki ilościowe są w miarę jasne, ale przy działaniach typu GÓR23 lub GÓR25 sprawa się komplikuje.

Tym bardziej nie jest jasne jak należy wyznaczyć wskaźniki ilościowe dla Działań ciągłych i wspomagających - od GÓR26 do GÓR43. Czy w przypadku tych działań należy wpisać "nie dotyczy".

2) W zakresie realizacji działania GÓR9 - "Prowadzenie postępowań kompensacyjnych ..." zapisy ustawy Prawo Ochrony Środowiska zawarte w art. 227-229 są bardzo ogólne. Czy Atmoterm może podać precyzyjne, szczegółowe  i uwzględniające specyfikę województwa śląskiego wytyczne do realizacji tego działania w szczególności w przypadku strefy Aglomeracja Górnośląska.

Wydział Środowiska
Urząd Miejski w Gliwicach"

ODPOWIEDŹ  Atmoterm S.A.:

Ad. 1) Wskaźniki ilościowe wskazane w tabeli nr 0-11 nie dotyczą jedynie efektu ekologicznego prowadzonych działań. Wskazane działania GÓR23 czy GÓR 25 dotyczą ograniczenia emisji liniowej i powinny być wpisane w tabeli 0-10, gdzie nie należy podawać wyliczonego efektu ekologicznego zrealizowanych działań, a ilość km dróg w ramach poprawy stanu technicznego dróg, czy też ilość km dróg objętych czyszczeniem na mokro na terenie miasta. Wskaźniki ilościowe wprowadzone w kolumnie tabeli 0-11 dotyczą głównie działań ciągłych i wspomagających określonych w harmonogramie rzeczowo - finansowym. Zakładając realizację zadania GÓR 27 wskaźnikiem ilościowym będzie ilość km rozbudowanych lub nowopowstałych ścieżek rowerowych.

Dla zadania  GÓR 30 ważniejszy będzie opis realizacji działania, natomiast wskaźnikiem ilościowym byłoby wskazanie ilości jednostek objętych takim działaniem. Dla działania GÓR 31 wskaźnikiem ilościowym będzie ilość akcji edukacyjnych przeprowadzonych w ciągu roku np. według rodzajów.

Część z tych zadań nie będzie posiadała wskaźników ilościowych jak np.: GÓR 42, czy GÓR 32, chyba ze chciałoby się szczególnie uwzględnić zmieniane plany zagospodarowania przestrzennego stricte pod kątem wprowadzania ograniczeń związanych z realizacją Programu ochrony powietrza czy samej poprawy jakości powietrza.

Dla zadania GÓR 33 wskaźnikiem ilościowym może być informacja o ilości przeprowadzonych kontroli stacji diagnostycznych w ciągu roku, dla GÓR 34 wskazanie ilości nowych pojazdów komunikacji miejskiej wymienionych na nowoczesne niskoemisyjne.

Dla zadania GÓR 37 wskaźnikiem ilościowym będzie wskazanie ilości przeprowadzonych kontroli i ich wyniki w zakresie kontrolowania gospodarstw domowych.

Ad.2) Postępowanie kompensacyjne przeprowadza się dla instalacji nowych lub istotnie zmienianych  zlokalizowanych na obszarze aglomeracji lub terenach przemysłowych, gdzie ze względu na skoncentrowanie wielu źródeł zanieczyszczeń emisji zorganizowanej i niezorganizowanej  nie są dotrzymywane  poziomy stężeń substancji zanieczyszczających. Do takich stref ze względu na pył PM10 należy Aglomeracja Górnośląska.

Przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie pozwolenia należy stwierdzić czy nie ma przekroczeń na danym terenie. Dotyczy to wyników na stacji pomiarowej zlokalizowanej w danym miejscu. Brak dotrzymania norm stężeń substancji na danym terenie oznacza ze każda nowa lub istotnie zmieniana instalacja emitująca zanieczyszczenia, dla którego określa się wartości dopuszczalne stężeń w normalnym trybie nie uzyska pozwolenia na emisję, ponieważ nie spełniony będzie podstawowy warunek gwarantujący uzyskanie pozwolenia, jaki jest dotrzymanie standardów jakości powietrza. Należy złożyć wniosek o wszczęcie postępowania kompensacyjnego, który składa zainteresowany zakład.

W przypadku, gdy przekroczenia w obszarze wynikają z tzw. "niskiej emisji" (ogrzewanie domków, transport ...), nie można przeprowadzić kompensacji z tymi źródłami emisji, gdyż nie wymagają one pozwolenia, a jest to jeden z warunków kompensacji. Natomiast kompensacja z innymi źródłami nie da w takim przypadku zauważalnej poprawy w obszarze przekroczeń. Postępowanie kompensacyjne służy stworzeniu miejsca na nową emisje poprzez ograniczenie jej źródeł już na danym terenie funkcjonujących. Łączna wielkość redukcji ilości dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza gazów lub pyłów z instalacji już istniejących powinna być  co najmniej o 30% większa niż ilość gazów lub pyłów dopuszczonych do powietrza z instalacji, która się buduje lub istotnie zmienia. Wymuszenie spadku emisji całkowitej w przypadku pojawienia się nowych źródeł emisji  pozwala na co najmniej utrzymanie istniejącego stanu jakości powietrza na obszarach, gdzie stwierdzono już brak dotrzymywania standardów jego jakości

Konieczność podjęcia postępowania kompensacyjnego można stwierdzić na etapie sporządzania oceny oddziaływania na środowisko przed uzyskaniem pozwolenia na budowę  lub innej decyzji  wymaganej przepisami  prawa budowlanego.

Wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza wymaga przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego tylko wtedy, gdy występują jednocześnie dwie sytuacje (art. 225, 226 POŚ):

1. instalacja jest nowa lub istotnie zmieniana,
2. instalacja jest zlokalizowana na obszarze z przekroczonymi standardami jakości powietrza

Ilekroć w POŚ jest mowa o istotnej zmianie instalacji, to (art. 3 pkt 7): rozumie się przez to taką zmianę sposobu funkcjonowania instalacji lub jej rozbudowę, która może powodować znaczące zwiększenie negatywnego oddziaływania na środowisko.

Natomiast drugi warunek mówi o obszarze, a nie o strefie z przekroczonymi standardami, jakości powietrza. Ustawodawca bowiem nie odnosi się do stref, o których mowa w art. 87 POŚ i dla których wykonuje się POP w przypadku przekroczonych poziomów dopuszczalnych (czyli standardów jakości powietrza) oraz w przypadku przekroczonych poziomów docelowych (art. 91 POŚ). Nie zawsze, więc jest wymagane postępowanie kompensacyjne dla instalacji nowych lub istotnie zmienianych na obszarze objętym programem ochrony powietrza. Ponadto, może zaistnieć sytuacja, iż przekroczenia już nie występują w strefach z POP. Dlatego postępowanie kompensacyjne wymagane jest tylko wtedy, gdy przekracza dopuszczalne poziomy (Da) aktualny stan jakości powietrza.

Z art. 228 wynika, że postępowanie kompensacyjne może być prowadzone tylko na wniosek, zatem organ administracji nie ma podstaw do jego wszczęcia z urzędu.  Pomimo obowiązywania od roku 2001 przepisów POŚ dotyczących kompensacji emisji, procedura ta jak dotąd nie jest szeroko stosowana w Polsce. Przypadki postępowania kompensacyjnego są nieliczne, co należy wiązać z brakiem jednoznacznie sformułowanych wytycznych oraz przepisów w tym zakresie.