Sylwetki laureatów nagrody im. Karola Miarki

RYSZARD KINCEL

publicysta, historyk, literat, propagator czytelnictwa i animator życia kulturalnego, od blisko trzech dziesięcioleci związany z ziemią raciborską

Urodził się 8 listopada 1933 r. w Orłowie w pobliżu Włocławka. Po latach pracy w różnych ośrodkach w kraju, (między innymi archiwa w Olsztynie i Kłodzku, szkoła podstawowa w Czarnowie i muzeum w Jeleniej Górze), w 1975 roku rozpoczął pracę w Muzeum w Raciborzu. W 1977 roku uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1979 do 2000 dyrektor Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Raciborzu.

Obecnie Ryszard Kincel prowadzi aktywną działalność w Komisji Oświaty, Kultury i Sztuki Rady Miasta. Jest postacią cieszącą się dużym autorytetem i uznaniem w środowisku raciborskim oraz w kraju, na ziemi opawskiej (Czechy) i w Niemczech. Współpracuje z Maticą Opawską, Ostsee Akademie i wydawnictwem Aufbau Yerlag w Berlinie. W tym ostatnim opublikował pięć wydań "Breslauer Tagebuch 1933 - 1940" Waltera Tauska- odkrytych przez niego pamiętników wrocławskiego Żyda, które uprzednio wydał w przekładzie na język polski pt. "Dżuma w mieście Breslau".

Ryszard Kincel jest autorem kilkunastu książek, m.in. "Sarmaci na Śnieżce" (Ossolineum, 1973), "Kłopotliwy książę Sułkowski (Śląsk, 1984), "U szląskich wód" (Silesia, 1995). Publikuje w "Poglądach" (ponad 20 szkiców historycznych i literackich), miesięczniku "Opole", Zeszytach Raciborskich "Strzecha", "Kalendarzu Cieszyńskim", "Zeszytach Gliwickich", "Kalendarzu Beskidzkim", "Szkicach Nyskich", opawskich "Vlastivednich listach" i w innych pismach.

Jest pierwszym popularyzatorem postaci i twórczości Józefa von Eichendorffa w polskim piśmiennictwie. W 1990 roku wydał pionierski niemiecko-polski zbiorek wierszy poety "Gedichte - Wiersze" oraz dwie biografie tego poety-romantyka spod Raciborza, opublikowane przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej i Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Katowicach.

Przed dwoma laty odnalazł i opublikował "Listy Augustyna Weltzla do Vincenca Praska", ważną książkę dla górnośląskiej historiografii i kontaktów śląsko-czeskich, którym też poświęcił kilkanaście większych szkiców historyczno-etnicznych drukowanych we "Vlastivednich listach" oraz w rocznikach hulczyńskich. Za te publikacje i odczyty wygłaszane w Opawie, Raciborzu, Hulczynie i Beneszowie w 1996 r. Ryszard Kincel został pierwszym laureatem nagrody Prezydenta Miasta za współpracę Raciborza z Opawą.

Swoje zainteresowania ziemią cieszyńską (od 10 lat prowadzi w "Głosie Ziemi Cieszyńskiej" rubrykę "Gwiazdka pisała przed stu laty") oraz Beskidem Śląskim (szkice o początkach turystyki) uwieńczył przed rokiem wydaną w Cieszynie książką pt. "Od Mastnego do Brackiego. Z dziejów piwowarstwa cieszyńskiego".

Dorobek publicystyczny dr Ryszarda Kincla obejmuje około 500 szkiców, artykułów i recenzji ujętych w "Bibliografii Śląskiej". Poza tym jest on opiekunem i doradcą dla wielu studentów, magistrantów i doktorantów poszukujących źródeł i piśmiennictwa do dziejów południowego Śląska.

Ks. JAN ZWIĄZEK

znacząca postać życia naukowego Częstochowy i Krakowa, wybitna osobowość i autorytet dla młodych pokoleń

Ks. prof. zw. dr hab. Jan Związek po ukończeniu w latach 1956-1961 studiów filozoficzno-teologicznych w Częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie otrzymał święcenia kapłańskie w 1961 r. w Katedrze Św. Rodziny w Częstochowie.

W 1964r. uzyskał stopień naukowy magistra teologii w zakresie historii Kościoła na Wydziale Teologicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie. Pracował jako wychowawca i nauczyciel w Niższym Seminarium Duchownym w Częstochowie. Był zastępcą redaktora naczelnego "Częstochowskich Wiadomości Diecezjalnych".

W 1969 r. na podstawie rozprawy pt. "Katolickie poglądy polityczno-społeczne w Polsce na przełomie XVI i XVII wieku w świetle kazań" uzyskał stopień naukowy doktora historii Kościoła na Wydziale Teologicznym KUL. W tym czasie podjął pracę jako archiwariusz w Archiwum Diecezjalnym w Częstochowie oraz wykładowca metodologii nauk i patrologii w Częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie.

W latach 70. prowadził wykłady z zakresu historii Kościoła w tymże Seminarium, w Instytucie Teologicznym w Częstochowie oraz w Wyższym Seminarium Duchownym OO. Franciszkanów w Krakowie. Od 1975 r. był członkiem - współpracownikiem Towarzystwa Naukowego KUL w Lublinie.
W 1983 r. został mianowany dyrektorem Archiwum Diecezjalnego w Częstochowie. W następnym roku uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego teologii w zakresie historii Kościoła na podstawie rozprawy pt. "Dzieje diecezji częstochowskiej w okresie II Rzeczypospolitej".

W 1984 r. został mianowany rektorem Częstochowskiego Seminarium Duchownego w Krakowie a w 1987 r. otrzymał nominację docenta i rozpoczął pracę wykładowcy w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Od 1990 r. prowadził wykłady z zakresu historii nowożytnej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie. W tym czasie pełnił obowiązki prodziekana na Wydziale Historii Kościoła Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie oraz prowadził wykłady z zakresu patrologii w Wyższym Seminarium Duchownym
O.O. Paulinów i Wyższym Seminarium Duchownym 00. Bernardynów w Krakowie.

W 1991 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Historii Kościoła PAT na okres 5 lat. W 1992 r. powołano ks. prof. Jana Związka na członka Komisji Historycznej Polskiej Akademii Nauk - Oddziału w Katowicach. W tym samym roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Filozoficzno-Historycznym WSP w Częstochowie na okres 5 lat. Zarząd Towarzystwa Naukowego KUL mianował go członkiem - korespondentem Wydziału Teologicznego Towarzystwa Naukowego KUL.

W 1995 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym historii Kościoła na Wydziale Historii Kościoła PAT.

W 1999 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nauk teologicznych na podstawie decyzji Centralnej Komisji do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych oraz Konferencji Episkopatu Polski Rady Naukowej a w 2000 r. został mianowany profesorem zwyczajnym nauk teologicznych na Wydziale Teologicznym PAT w Krakowie.

W 1992 r. przyznano mu nagrodę naukową im Franciszka Skowyry. W Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Uczelnianej do Spraw Odwołań a od 1999 r. był zastępcą dyrektora Instytutu Filozoficzno-Historycznego do Spraw Nauki.

W środowisku częstochowskim popularyzował wiedzę o ziemi częstochowskiej, wygłaszając wiele referatów, które potem ukazały się drukiem. Został członkiem Częstochowskiego Towarzystwa Naukowego, w którym przez 3 lata pełnił funkcję wiceprezesa. Był stałym członkiem Zespołu Doradców Wojewody Częstochowskiego. W 2000 r. otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Częstochowy w dziedzinie literatury i historii za całokształt pracy twórczej.

Opublikował 422 pozycje naukowe i popularno-naukowe, w tym 10 książek. Pod jego kierunkiem 8 osób uzyskało stopień naukowy doktora historii na Wydziale Historii Kościoła PAT w Krakowie oraz 250 osób otrzymało stopień naukowy magistra historii w WSP w Częstochowie oraz w PAT w Krakowie.

JULIAN GEMBALSKI

światowej sławy wirtuoz organowy, kompozytor i pedagog gry na organach.

Urodził się w Siemianowicach Śląskich. Ukończył Liceum Muzyczne im. Mieczysława Karłowicza w Katowicach, a następnie Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Katowicach - na Wydziale Kompozycji i Teorii oraz Wydziale Instrumentalnym w klasie organów prof. Henryka Klaji. W roku 1978 odbył kurs mistrzowski u prof. Flor Peetersa w Mechelen, w latach 1979/80 studiował w Paryżu, gdzie jego pedagogami byli organiści: Andre Isoir i Michel Chapuis oraz muzykolog Jean Saint-Arroman.

Koncertuje często w Polsce, ale także w wielu krajach Europy i w USA. Daje niepowtarzalne recitale organowe ze szczególnym uwzględnieniem improwizacji muzycznej. Prowadzi nagrania dla Polskiego Radia (m.in. cykl "Antologia Organów na Górnym Śląsku", w którym zarejestrował brzmienie 58 organów regionu), dla radia duńskiego i niemieckiego, na płyty (12 CD).

Jest profesorem Akademii Muzycznej w Katowicach, gdzie prowadzi klasę organów oraz pełni od 1996 roku funkcję Kierownika Katedry Organów i Klawesynu. W latach 1996-2002 był rektorem Akademii, na którym to stanowisku wielce zasłużył się dla rozwoju i prestiżu uczelni.

Organizuje konferencje naukowe i kieruje pracami badawczo-naukowymi poświęconymi organom na Śląsku. Prowadzi kursy mistrzowskie. Jest autorem licznych publikacji, projektantem wielu organów, w tym pierwszych w Polsce organów w stylu francuskiego baroku.

Od wielu lat jest Archidiecezjalnym Wizytatorem Organów i Organistów oraz przewodniczącym Sekcji Budowy Organów Komisji d/s Muzyki Sakralnej w Katowicach.

Jest laureatem nagród pierwszego stopnia w Konkursie Improwizacji Fortepianowej w Gdańsku i Konkursie Improwizacji Organowej w Weimarze. Otrzymał Nagrodę "Orfeusza" XXXVIII Festiwalu "Warszawska Jesień" oraz Nagrodę Prezydenta Katowic w Dziedzinie Kultury za rok 1991. Odznaczony został medalem "Pro Ecciesia et Pontifice" przez papieża Jana Pawła II.