1. WSTĘP
1.1. Tło projektu
"Program ochrony środowiska województwa śląskiego" jest
jednym z elementów projektu pt. "Reorganizacja zadań administracyjnych
w Polsce w dziedzinie ochrony środowiska", zrealizowanym w ramach programu
współpracy pomiędzy polskim Ministerstwem Środowiska a holenderskim Ministerstwem
Mieszkalnictwa, Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska na wniosek Wojewodów
czterech byłych województw (katowickiego, krakowskiego, lubelskiego i wrocławskiego),
którzy z początkiem 1998 r. zwrócili się do holenderskiego Funduszu MATRA z
prośbą o wsparcie ich w procesie reorganizacji zadań dotyczących zarządzania
środowiskiem w związku ze zmianami w zakresie kompetencji poszczególnych jednostek
administracji publicznej, wynikającymi z reformy ustrojowej państwa wchodzącej
w życie z dniem 1 stycznia 1999 roku.
Przesłanką skłaniającą Zarząd Województwa Śląskiego do podjęcia decyzji o uczestniczeniu
w wyżej wymienionym projekcie polsko-holenderskim była potrzeba wypełnienia
obowiązku ustawowego dot. konieczności opracowania wojewódzkiego programu ochrony
środowiska.
1.2. Informacje ogólne o województwie
Powstałe w wyniku reformy administracyjnej nowe Województwo Śląskie
zajmuje powierzchnię 12 294 km2, tj. 3,9% powierzchni kraju. Zamieszkuje je
ok. 4,9 mln ludności, co stanowi 12,6% ludności kraju. Stolicą województwa są
Katowice zamieszkiwane przez ok. 350 tys. mieszkańców. Pod względem powierzchni
województwo śląskie zajmuje piętnaste, a pod względem liczby mieszkańców drugie
miejsce w kraju. Województwo posiada najwyższą w kraju gęstość zaludnienia,
która wynosi 397 osób/km2 (średnia dla kraju wynosi 124 osoby/km2).
Administracyjnie w skład województwa wchodzi 19 miast na prawach powiatu, 17
powiatów ziemskich oraz 166 gmin. Podział administracyjny województwa przedstawia
mapa 1.1.
Województwo Śląskie graniczy z województwami: Łódzkim od północy, Świętokrzyskim
i Małopolskim od wschodu, Opolskim od zachodu oraz z Czechami i Słowacją od
południa.
Województwo Śląskie charakteryzuje się najwyższym w Polsce wskaźnikiem urbanizacji
(79,6%). Predyspozycje do rozwoju funkcji metropolitalnych w znaczeniu krajowym
i międzynarodowym mają oprócz Katowic, następujące miasta: Bytom, Chorzów, Gliwice,
Sosnowiec, Tychy i Zabrze. Poza obszarem konurbacji górnośląskiej funkcje te
pełnią ośrodki miejskie o randze regionalnej, tj. Bielsko-Biała, Częstochowa
i Rybnik.
Województwo jest utożsamiane przede wszystkim z działalnością przemysłową ze
względu na występowanie w tym regionie dużych zasobów naturalnych węgla kamiennego,
rud cynku i ołowiu oraz rozwinięte hutnictwo zarówno stali, jak i metali nieżelaznych.
Poprzez dołączenie nowych terenów zyskało również wiele walorów krajobrazowych,
turystycznych i rekreacyjnych. W dużej części obejmuje tereny silnie zdegradowane
działalnością przemysłową (dawne województwo katowickie) a jednocześnie występują
tu obszary atrakcyjne turystycznie i krajobrazowo (Beskid Śląski, Jura Krakowsko-Częstochowska).
W strukturze przemysłu dominują kopalnie węgla kamiennego, duże zakłady związane
z przemysłem chemicznym, metalurgicznym i elektromaszynowym. Miejscem koncentracji
zakładów jest obszar konurbacji górnośląskiej, Rybnicki Okręg Węglowy (ROW)
oraz dawne miasta wojewódzkie - Częstochowa (hutnictwo stali, przemysł włókienniczy)
i Bielsko-Biała (przemysł samochodowy, elektromaszynowy, włókienniczy).
Mapa 1.1. Podział administracyjny województwa śląskiego
Naczelną zasadą przyjętą w Programie jest zasada zrównoważonego rozwoju , umożliwiająca harmonizację rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. A więc, długoterminowy cel programu można sformułować następująco:
Rozwój województwa, w którym możliwy jest postęp ekonomiczny i społeczny w harmonii z wymogami ochrony środowiska
Cel ten jest zgodny z wizją rozwoju województwa śląskiego zdefiniowaną
w "Strategii rozwoju województwa śląskiego". Jest nią wizja "regionu
realizującego podstawowe zasady zrównoważonego rozwoju, czystego we wszystkich
wymiarach środowiska naturalnego i o kompletnej infrastrukturze ochrony środowiska,
radzącego sobie z problemami zanieczyszczenia pochodzącego z różnych źródeł
oraz odtwarzającego wartości środowiska naturalnego i powiększającego różnorodność
biologiczną obszarów".
Obowiązek realizacji zasady zrównoważonego rozwoju spoczywa na wszystkich obywatelach
Polski. Wynika on z Konstytucji RP (art.5). Zrównoważony rozwój jest naczelną
zasadą polityki państw - członków Unii Europejskiej i Organizacji Narodów Zjednoczonych,
jak również Polityki Ekologicznej Państwa.
1.4. Główne uwarunkowania Programu
Istotną rolę w procesie definiowania polityki ekologicznej województwa
pełniły zapisy zawarte zarówno w dokumencie pt. "II Polityka Ekologiczna
Państwa" jak i uwarunkowania wynikające z integracji z UE oraz specyfika
obszaru województwa śląskiego (warunki naturalne, stan środowiska, rozwój gospodarczy
i społeczny, itp.).
Szczególną uwagę zwraca się na zarządzanie środowiskiem oparte o systematyczne,
strukturalne podejście, gdzie działania społeczne, instrumentalne i informacyjne
są traktowane na równi z działaniami (projektami) technicznymi. Wynika to z
faktu, że te pierwsze są konieczne dla kreowania świadomości społecznej i stworzenia
solidnej struktury polityki ekologicznej. Przykładem mogą być:
ľ edukacja społeczeństwa i wymiana informacji,
ľ wykorzystanie i dalszy rozwój społecznych, prawnych i finansowych instrumentów,
oddzielnie lub w kombinacji,
ľ zastosowanie podejścia samoregulującego do grup zadaniowych,
ľ aktywne poszukiwanie możliwości współpracy pomiędzy sektorem prywatnym i państwowym.
Poniżej opisano najważniejsze uwarunkowania, które wpłynęły na podejście do
zagadnienia ochrony środowiska, sposób rozwiązania poszczególnych problemów,
a także strukturę dokumentu i sposób jego opracowywania.
Ustawodawstwo
Prace nad Programem rozpoczęto w okresie obowiązywania Ustawy
z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska ze zmianami
wprowadzonymi Ustawą z 1997 i 1998 r.. Ustawa ta wytyczała podstawowe zasady
polityki ochrony środowiska, pełniąc w tym zakresie rolę swego rodzaju ustawy
ramowej dla całego ustawodawstwa ochrony środowiska. Ponadto zawierała zapisy
uzupełniające problematykę regulowaną innymi ustawami (np. w dziedzinie ochrony
wód) bądź też sama, wraz z wydanymi na jej podstawie aktami wykonawczymi, regulowała
wyczerpująco niektóre kwestie (np. ochrona powietrza, hałas, uwalnianie do środowiska
genetycznie zmodyfikowanych organizmów, zarządzanie funduszami ochrony środowiska).
Wyżej wspomniana ustawa, z dniem 1 października 2001 roku została zastąpiona
ustawą "Prawo ochrony środowiska" . Ustawa ta określa zasady ochrony
środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań
zrównoważonego rozwoju, a w szczególności:
1. Zasady ustalania:
- warunków ochrony zasobów środowiska,
- warunków wprowadzania substancji lub energii do środowiska,
- kosztów korzystania ze środowiska.
2. Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie,
3. Udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska,
4. Obowiązki organów administracji,
5. Odpowiedzialność i sankcje.
II Polityka Ekologiczna Państwa
Głównym celem polityki ekologicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa
ekologicznego społeczeństwa polskiego w XXI wieku oraz stworzenie podstaw dla
opracowania i realizacji strategii zrównoważonego rozwoju kraju (zapis z dok.
II Polityka Ekologiczna Państwa / Rada Ministrów przedłoży Sejmowi projekt nowej
polityki ekologicznej państwa do dnia 31 grudnia 2002). Proces integracji z
Unią Europejską stanowi ważne wsparcie działań służących osiągnięciu głównego
celu polityki.
II Polityka Ekologiczna Państwa zakłada 3 etapy osiągania swoich celów:
-etap realizacji celów krótkookresowych w trakcie ubiegania się o członkostwo
w Unii Europejskiej (2000 - 2002),
-etap realizacji celów średniookresowych, w pierwszym okresie członkostwa w
UE, zakładającym realizację programów dostosowawczych (2003 - 2010),
-etap realizacji celów długookresowych w ramach "Strategii zrównoważonego
rozwoju Polski do 2025 r.", przygotowywanej przez RM w oparciu o rezolucję
Sejmu RP, z dnia 2 marca 1999 r.
Terminy zakończenia pierwszego i rozpoczęcie drugiego etapu wdrażania polityki
mogą wymagać aktualizacji w zależności od rzeczywistych postępów w procesie
integracji z UE.
Postęp we wdrażaniu polityki można będzie mierzyć wskaźnikami tempa wdrażania
modelu zrównoważonego rozwoju (np. wzrost PKB, wzrost poziomu życia mieszkańców,
redukcja zużycia surowców, itd.) oraz wskaźnikami stanu środowiska i efektywności
wdrażania polityki ekologicznej (np. poprawa jakości wód, powietrza, zwiększenie
wykorzystania odpadów, zlikwidowanie zaniku gatunków roślin i zwierząt, itd.).
Realizacja polityki ekologicznej państwa zależy w znacznej mierze od sposobu
zarządzania środowiskiem na wszystkich poziomach, ze szczególnym uwzględnieniem
podziału kompetencji w nowej strukturze administracyjnej kraju.
Zarówno podstawowe zasady polityki ekologicznej państwa jak też cele i kierunki
działań w ramach ww. etapów zostały zaadaptowane dla potrzeb niniejszego programu,
zachowując wewnętrzne uwarunkowania województwa śląskiego.
Integracja z Unią Europejską
Dążenie Polski do członkostwa w Unii Europejskiej nakłada na nas
obowiązek dostosowania się do norm przez nią przyjętych, także w zakresie ochrony
środowiska. Ustawodawstwo Unii jest zorientowane albo na ochronę określonych
komponentów, albo na regulację pewnych procesów technologicznych i produktów
w celu ochrony zdrowia człowieka i środowiska. Zawiera też dyrektywy regulujące
postępowanie w związku z procesami decyzyjnymi ważnymi dla ochrony środowiska
(np. dyrektywa w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń,
dyrektywa w sprawie ochrony czystości wód, itd.). Należy podkreślić, ze niezbędnym
i niezwykle istotnym czynnikiem w procesie integracji europejskiej jest uwypuklenie
roli tzw. zarządzania prośrodowiskowego.
Do najważniejszych postanowień Układu Stowarzyszeniowego Polski z krajami Unii
Europejskiej, który wszedł w życie 1 lutego 1994 r., należy zobowiązanie Polski
do zbliżenia swego prawa do ustawodawstwa UE, w tym również prawa ekologicznego.
Przewidziany w Układzie proces harmonizacji ma zostać zakończony w ciągu 10
lat czyli do roku 2004.
Problemem szczególnej wagi dla województwa śląskiego będzie spełnienie standardów
ekologicznych Unii Europejskiej. Dojście do tych wymagań będzie wiązało się
przede wszystkim ze zmniejszeniem obciążenia środowiska odpadami, poprawą gospodarki
wodno-ściekowej oraz poprawą efektywności wykorzystania energii i surowców naturalnych.
Specyfika obszaru województwa śląskiego
Jakość środowiska przyrodniczego województwa śląskiego jest bardzo
zróżnicowana przestrzennie. Występują tu tereny o dużej wartości przyrodniczej
oraz tereny silnie zdegradowane w wyniku intensywnego rozwoju przemysłu oraz
surowcowej eksploatacji obszaru województwa. Niekiedy wymiar przestrzenny problemów
nie mieści się w granicach administracyjnych województwa, co wymusza ich rozwiązywanie
w ramach współpracy z sąsiednimi województwami.
Oprócz ww. elementów, dla planowania polityki ochrony środowiska bardzo ważne
są: aktualny stan w zakresie gospodarki i przyjęte tendencje rozwojowe na najbliższe
lata (dok. "Strategia rozwoju województwa śląskiego") oraz działania,
które zostały już podjęte w celu poprawy, bądź utrzymania aktualnego stanu środowiska.
Dodatkowym czynnikiem jest stan świadomości ekologicznej mieszkańców województwa
i chęć podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska, co ma istotne znaczenie
dla procesu wdrażania programu.
Możliwości finansowe
Wdrożenie "Programu..." wiąże się z koniecznością poniesienia
kosztów związanych z realizacją poszczególnych działań. Oczywiście efektywność
wdrażania zależy także od stworzenia racjonalnego systemu zarządzania środowiskiem,
który to system wymusi właściwą strategię planowania budżetu. Niemniej jednak,
możliwości finansowe (środki zewnętrzne i wewnętrzne) są czynnikiem determinującym
zarówno cele polityki ochrony środowiska jak i strategię ich osiągnięcia. W
ostatnich latach coraz częściej zauważa się, że zdobycie środków finansowych
na działania wynikające z wieloletniego programu jest łatwiejsze niż na działania
pojedyncze, często potrzebne, ale nie wynikające z wieloletniej strategii.
1.5. Metodyka opracowywania Programu i jego
korekta
Metodyka
Integracja Polski z Unią Europejską nakłada wymóg dostosowywania
wielu standardów do obowiązujących w krajach Unii. Oznacza to, że również metodologia,
struktura, zawartość, a także sam proces opracowywania programu ochrony środowiska
powinny być zgodne ze standardami stosowanymi w krajach Unii Europejskiej.
Nowoczesne planowanie polityki ochrony środowiska wymaga zintegrowania jej z
politykami innych sektorów. Dlatego niniejszy program podaje nie tylko długoterminową
politykę w zakresie poszczególnych kierunków rozwojowych województwa i ich konsekwencji
dla środowiska, ale także politykę w zakresie poszczególnych elementów środowiska
i uciążliwości. Taka konstrukcja programu w jasny sposób nawiązuje do zasady
zrównoważonego rozwoju.
Proces konstruowania Programu prowadzony był w oparciu o tzw. otwarte planowanie.
Przedstawiciele województwa śląskiego posiadają znaczne doświadczenie w tym
zakresie, zdobyte podczas przygotowywania "Wieloletniego Programu Ochrony
i Kształtowania Środowiska w woj. katowickim" i kilku sektorowych planów
(np. Master Plan Gospodarki Odpadami Komunalnymi w woj. katowickim), bowiem
w prace nad nimi włączeni byli członkowie różnych grup zadaniowych oraz instytucji
/ organizacji zajmującymi się zagadnieniami ochrony środowiska. Wynikiem takiego
podejścia jest fakt, że niektóre grupy biorące udział w procesie opracowywania
tych programów, obecnie współpracują ze sobą w celu zwiększenia efektywności
podejmowanych działań.
Biorąc pod uwagę założenia strategii rozwoju gospodarczo-społecznego kraju,
uwarunkowania wynikające z polityki ekologicznej państwa i Unii Europejskiej,
strategię rozwoju województwa śląskiego i zachowując specyfikę tego obszaru,
można poprzez "otwarty" proces tworzenia zdefiniować politykę ochrony
środowiska, która będzie akceptowana przez głównych "aktorów" włączonych
w zagadnienia ochrony środowiska i rozumiejących ideę zrównoważonego rozwoju
województwa.
Dlatego też, opracowując ten program, zwrócono szczególną uwagę, już w początkowych
jego etapach, na wymianę informacji i konsultacje pomiędzy administracją samorządową
i rządową szczebla wojewódzkiego oraz administracją samorządową szczebla powiatowego
i gminnego. Takie podejście prowadzi do zaangażowania wielu stron w proces opracowywania
Programu (umożliwia im generowanie własnych idei co do kierunków polityki ochrony
środowiska, opracowywania strategii lub rozwiązywania konkretnych problemów),
co w efekcie ułatwia proces jego wdrażania.
Metodyka konstruowania Programu oparta była o kilka elementów,
wśród których najważniejszymi były:
1. Ustalenie zakresu Programu w oparciu o dyskusje i warsztaty robocze na szczeblu
Ministerstwa Ochrony Środowiska prowadzone w 1998 roku przez Arcadis przed rozpoczęciem
projektu rządowego pt. "Reorganizacja zadań administracyjnych w Polsce
w dziedzinie ochrony środowiska". W dyskusjach i warsztatach uczestniczyli
przedstawiciele województw pilotażowych. Przegląd i ocena programów ochrony
środowiska przygotowanych dla potrzeb byłych województw (katowickiego, bielskiego
i częstochowskiego), których tereny przeszły do województwa śląskiego.
2. Przegląd i ocena aktualnych danych o stanie środowiska województwa śląskiego.
3. Precyzowanie potrzeb województwa śląskiego w oparciu o "Strategię rozwoju
województwa śląskiego" oraz spotkania i warsztaty robocze z przedstawicielami:
wojewódzkiej administracji rządowej i samorządowej, administracji samorządowej
szczebla powiatowego i gminnego, świata nauki, organizacji pozarządowych oraz
WFOŚiGW w Katowicach.
4. Określenie zasad budowy Programu i jego wdrażania zgodnie z II Polityką Ekologiczną
Państwa ustanowioną w nawiązaniu do ustawodawstwa unijnego, ukierunkowanego
na zintegrowaną ochronę wszystkich elementów środowiska - jako całości oraz
dopasowanie Programu do wytycznych zawartych w ustawie "Prawo ochrony środowiska",
a dotyczących wojewódzkich programów ochrony środowiska.
5. Opracowanie celów długoterminowych (do 2015 roku) i sposobu ich realizacji
oraz celów krótkoterminowych (do 2004 roku), działań głównych i szczegółowych
przedsięwzięć.
6. Uznanie konieczności weryfikacji celów (krótkoterminowych i długoterminowych)
w odstępach 2 - 4 letnich.
Program został oparty o dane istniejące, a w przypadku potrzeby
przeprowadzenia dodatkowych ekspertyz czy opracowań, wpisano je jako niezbędne
do wykonania w ramach realizacji celów krótkoterminowych.
Koncepcja Programu przewiduje sformułowanie zbioru celów ekologicznych (długoterminowych
i krótkoterminowych) oraz działań niezbędnych dla ich osiągnięcia. Określenie
zbioru celów odbywa się w ścisłym związku z przewidywanym rozwojem poszczególnych
dziedzin gospodarki województwa, określonym w dokumencie strategii rozwoju województwa.
Na tle głównych dziedzin rozwoju i związanych z nimi kierunków presji na środowisko
oraz na podstawie diagnozy i prognozy stanu środowiska a także uwarunkowań polityki
ekologicznej następuje sformułowanie celów długoterminowych ochrony środowiska
do roku 2015.
Cele długoterminowe stanowią podstawę dla określenia celów krótkoterminowych
(do 2004 roku), z których następnie wynikają działania główne, pod które mogą
być podpisywane projekty / działania proekologiczne (inwestycyjne i nie inwestycyjne)
realizowane przez poszczególne instytucje / organizacje / grupy zadaniowe.
Cele krótkoterminowe i działania główne formułowane są w oparciu o kryteria
wyboru priorytetów ekologicznych, które to kryteria zostały opisane w rozdziale
6.
Rysunek 1.1. przedstawia proces generowania celów długoterminowych i
krótkoterminowych oraz działań wdrożeniowych Programu.
Jak już wspomniano wcześniej, cele wskazane w II Polityce Ekologicznej
Państwa zostały zaadaptowane dla potrzeb niniejszego Programu, jednak przyjęto
że obecnie opracowany Program będzie obejmował okres do 2015 roku (perspektywa
długoterminowa) i pierwszym okresem wdrożeniowym polityki długoterminowej będą
lata 2001 - 2004 (tzw. perspektywa krótkoterminowa). Zaproponowany schemat wdrażania
Programu (rozdz. 7 niniejszego dokumentu) oparty o okresową weryfikację celów
długoterminowych (co 4 lata) i celów krótkoterminowych (co 2 lata) zapewni możliwość
pełnego dopasowania niniejszego programu do celów i działań nowej polityki ekologicznej
państwa, jaką Radą Ministrów przedłoży Sejmowi do dnia 31 grudnia 2002 roku
(zapis z ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony
środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw).
"Program ochrony środowiska woj. śląskiego" został przygotowany
przy aktywnej konsultacji z Komitetem Sterującym (powołanym Uchwałą Zarządu
Województwa), w skład którego weszli przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego,
Urzędu Wojewódzkiego, Śląskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska,
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Polskiego Klubu
Ekologicznego, Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach, Instytutu Ekologii
Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach, Instytutu Gospodarki Odpadami w Katowicach,
Ośrodka Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach, Instytutu Chemicznej Przeróbki
Węgla w Zabrzu, Instytutu Podstaw Inżynierii Środowiska PAN w Zabrzu, powiatów
i gmin. Członkowie Komitetu Sterującego, pracując społecznie, wnieśli istotny
wkład w Program, dbając o jego wartość merytoryczną oraz jego przydatność jako
instrumentu zarządzania środowiskiem.
W trakcie realizacji Programu odbyły się dwukrotnie warsztaty robocze z udziałem przedstawicieli jednostek administracji państwowej (w tym przedstawiciela Ministerstwa Środowiska), administracji samorządowej oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych. W pracach nad Programem bardzo efektywnie uczestniczyli pracownicy Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego, Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Wojewódzkiego, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, Śląskiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony środowiska, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gliwicach oraz Ośrodka Badań i Kontroli Środowiska w Katowicach.
Rys. 1.1 Proces generowania celów długoterminowych oraz krótkoterminowych
i głównych działań "Programu ochrony środowiska województwa śląskiego"
Korekta Programu
Zarządzanie Programem będzie się odbywać z wykorzystaniem instrumentów
pozwalających na weryfikację Programu w oparciu o wyniki monitorowania procesów
zachodzących w szeroko rozumianym otoczeniu realizowanej polityki ekologicznej.
Do czynników kształtujących otoczenie należą m.in.:
-stan środowiska,
-przepisy prawa,
-proces harmonizacji prawa z Unią Europejską,
- kompetencje głównych podmiotów odpowiadających za zarządzanie środowiskiem,
-status podmiotów gospodarczych korzystających ze środowiska,
-rynek,
-stan świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Procedura wdrażania "Programu ..." opisana w rozdz.
7 określa terminy aktualizacji długoterminowej polityki ochrony środowiska (w
tym celów długoterminowych) oraz celów krótkoterminowych i głównych działań.
Zaproponowano, aby aktualizacja celów krótkoterminowych i głównych działań w
ramach realizacji tych celów, była przeprowadzana co 2 lata, natomiast weryfikacja
celów długoterminowych co 4 lata. Dotrzymanie tych terminów pozwoli na zachowanie
relacji z zapisem Prawa ochrony środowiska (Dział III, art. 14, ust.2), który
brzmi: politykę ekologiczną państwa przyjmuje się na 4 lata. Ponadto umożliwi
zarządowi województwa sporządzanie co 2 lata raportów z wykonania programu ochrony
środowiska i przedstawianie ich sejmikowi województwa (Dział III, art. 18, ust.
2).
W niniejszym dokumencie, oprócz rozdziału 1 (Wstęp), znalazły
się rozdziały mówiące o stanie środowiska, tendencjach rozwojowych województwa,
celach długoterminowych i krótkoterminowych, organizacji zarządzania środowiskiem
w oparciu o program, a także rozdział poświęcony kosztom i źródłom finansowania
procesu wdrażania programu.
Zawartość poszczególnych rozdziałów jest następująca:
-Rozdział 2 przedstawia ocenę programów ochrony środowiska, które zostały
opracowane dla potrzeb byłych województw. Ocena ta została przeprowadzona z
punktu widzenia ich przydatności dla niniejszego programu.
-Rozdział 3 przedstawia krótką ocenę aktualnego stanu środowiska oraz
zasobów naturalnych. Ocena ta była podstawą do zdefiniowania polityki na najbliższe
kilkanaście lat i wskazania działań, które pozwolą na polepszenie jakości środowiska
oraz ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazowej obszaru województwa
śląskiego.
-Rozdział 4 omawia uwarunkowania i zależności rozwoju województwa śląskiego
z punktu widzenia konsekwencji dla środowiska: z jednej strony rozwój województwa
jest uwarunkowany wieloma czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi, w tym wymaganiami
związanymi z ochroną środowiska, a z drugiej strony, rozwój gospodarczy wpływa
na stan środowiska.
-Rozdział 5 przedstawia długoterminową politykę ochrony środowiska (do
2015 r.) dla poszczególnych elementów środowiska i uciążliwości, poprzedzoną
opisem zasad polityki ekologicznej.
-Rozdział 6. Długoterminowa polityka przedstawiona w rozdziale poprzednim
stanowi podstawę sformułowania celów krótkoterminowych i głównych działań w
latach 2001 - 2004, co zostało opisane w tym rozdziale.
-Rozdział 7 podaje organizację zarządzania środowiskiem i zarządzania
programem, co ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia wdrażania programu.
Szczególny nacisk położono na strategię stosowania instrumentów polityki ekologicznej
(w tym zagadnienie współpracy), monitoring jakości środowiska i monitoring polityki
ochrony środowiska z wykorzystaniem wskaźników oceny realizacji polityki.
-Rozdział 8 przedstawia szacunkowe koszty wdrożenia działań na rzecz
ochrony środowiska w latach 2001 - 2004 (wyszczególnionych w rozdziale 6). Koszty
te ujmują zarówno koszty zarządzania środowiskiem, współpracy, ewentualnych
badań i opracowań oraz koszty inwestycyjne (inwestowanie w infrastrukturę ochrony
środowiska).