Muzeum Zagłębia otwarte zostało w 1956 roku, w przededniu 600-tnej rocznicy uzyskania praw miejskich przez Będzin i stanowiło zwieńczenie starań kilku pokoleń Zagłębiaków. Inicjatywa odbudowy Zamku Będzińskiego podjęta już w 1918 roku, a w latach powojennych kontynuowana przez Miejski Społeczny Komitet Odbudowy Zamku, spotkała się z szerokim oddźwiękiem wśród mieszkańców miasta i całego Zagłębia. Przekazywano na ten cel pieniądze, ofiarowywano rodzinne pamiątki i włączano się do prac restauracyjnych. Do 1983 r. mieściło się w XIV - wiecznym zamku, a od tego roku zajmuje dwa obiekty: zamek i XVIII – wieczny Zespół Pałacowo-Parkowy rodziny Mieroszrewskich w Będzinie-Gzichowie. Początek dzisiejszym zbiorom dały zabytki archeologiczne, pochodzące z prowadzonych badań na terenie Zagłębia. Praca merytoryczna skupiona jest w kilku działach: Archeologii, Historii, Historii Sztuki, Etnografii, Broni i Uzbrojenia, Naukowo-Oświatowym i Plastyczno-Technicznym. Uczestniczący w uroczystości marszałek Michał Czarski w imieniu Zarządu Województwa przekazał na ręce Anny Smogór, dyrektor muzeum, akwarelę autorstwa Georgija Safronowa, przedstawiającą pomnik Jana Kiepury w Sosnowcu. Zasłużeni dla tej placówki muzealnicy uhonorowani zostali okolicznościowymi odznaczeniami i wyróżnieniami. Otrzymał je także marszałek Michał Czarski za wkład wniesiony w rozwój muzeum. Na zakończenie uroczystości otwarto wystawy: „W łużyckiej osadzie i średniowiecznym grodzie. Archeologia terenów dzisiejszego Będzina”, „Cześnik u Mieroszewskich. Malarstwo prof. Henryka Cześnika”, ”Fotografia z Będzina – studio Arciszewskich”. Obchody jubileuszu Muzeum Zagłębia poprzedziło inne ważne wydarzenie w życiu miasta. Będzin otrzymał Honorową Flagę Rady Europy. 6 października, na Placu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Będzinie, flagę prezydentowi Będzina Radosławowi Baranowi wręczył przedstawiciel Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy prof. Renzo Gubert, który podkreślił dokonania Będzina we współpracy międzynarodowej. To kolejna nagroda europejska dla Będzina. W ubiegłym roku podczas sesji Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w Strasburgu miasto otrzymało Dyplom Europejski.