„Przegląd budżetu Unii Europejskiej. Przyszłość polityki spójności” były tematem wystąpienia Tomasza Nowakowskiego, sekretarza stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej. Podzielił on kraje UE na beneficjentów polityki spójności i rolnej oraz na grupę krajów, które są płatnikami netto do budżetu unijnego. Polska korzysta zarówno z polityki spójności, jak i rolnej. Zmniejszanie od połowy lat 90. wielkości budżetu utrudnia realizację celów, jakie stawia przed sobą UE. „Budżet unijny podlega ciągłej ewolucji i odzwierciedla priorytety polityczne zrzeszonych krajów. Zauważalne jest np. stopniowe odchodzenie od polityki rolnej na korzyść programów prorozwojowych.” – podkreślił dyrektor Nowakowski. Obecne zasady dystrybucji środków polityki spójności sprawiają, że w perspektywie finansowej 2014 – 2020 duże grono państw i regionów zostanie pozbawiona tego wsparcia. Ograniczenie budżetu polityki spójności do państw i regionów niezamożnych może spowodować marginalizacje tej polityki i jej wygaśnięcie. Państwa objęte tą polityka mogą mieć trudności ze sformułowaniem mniejszości blokującej taką decyzję. Przed polityką spójności stają jednak nowe wyzwania wynikające ze zmian klimatycznych, globalizacji, rosnących cen energii oraz starzenia się społeczeństw. „Zdaniem Komisji Europejskiej wszystkie te wyzwania mają wpływ na sytuacje regionów i dlatego uzasadnione jest utrzymanie instrumentów polityki spójności. Takie też jest stanowisko Polski, która jest jej znaczącym beneficjentem. Jest ona dla nas korzystna nie tylko w wymiarze finansowym, ale także ze względu na jej oddziaływanie na struktury administracyjne oraz modernizacje systemu zarządzania środkami publicznymi w Polsce” – mówił Tomasz Nowakowski. Paweł Chorąży, dyrektor Departamentu Zarządzania Funduszem Społecznym w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, przedstawił stan przygotowań do wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Jego głównym celem jest wzrost zatrudnienia i spójności społecznej. 28 września br. Komisja Europejska wydała decyzję w sprawie przyjęcia PO Kapitał Ludzki, co umożliwiło rozpoczęcie realizacji tego programu. 16 października br. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia PO KL. Rozpoczęły się konkursy pilotażowe w ramach działań: 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy, 8.1.1 Wsparcie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo przedsiębiorstw, 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich. O problemach z wdrażaniem Poddziałania 8.2.2 „Regionalne strategie Innowacji” w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki mówiła Małgorzata Łącka-Matusiewicz, dyrektor Wydziału Europejskiego Funduszu Społecznego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Zwróciła ona uwagę na fakt, ze obecnie obowiązujące procedury wyłaniania projektów nie służą wspieraniu instytucji regionalnych. Zarządy województw powinny same decydować, w jakich przypadkach powinny być stosowane konkursy, a kiedy przetargi, co pozwoli na promowanie regionalnych instytucji. Gorącą dyskusję uczestników Konwentu wywołały problemy związane z kompatybilnością systemów informatycznych. Marek Nawara, marszałek Województwa Małopolskiego, wskazywał na znaczące opóźnienia w tej dziedzinie, co może negatywnie rzutować na wykorzystanie środków unijnych. W podobnym tonie wypowiadano się na temat zaawansowania prac nad zasadami stosowania tzw. pomocy publicznej przygotowywanymi przez administrację rządową. Zaawansowanie prac nad rozporządzeniami rządowymi w sprawie pomocy publicznej oraz obszary, które ona obejmie, przedstawiła Magdalena Jasińska, zastępca dyrektora w Departamencie Koordynacji Programów Regionalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. W opinii uczestników Konwentu są one spóźnione, co może postawić przyszłych beneficjentów w kłopotliwej sytuacji zwrotu części środków unijnych lub wręcz niewypłacalności. Uczestnicy Konwentu skrytykowali także rządowe uwarunkowania dotyczące treści zawieranych Kontraktów Wojewódzkich. Rząd pracując nad ich kształtem nie uwzględnił głównych postulatów strony samorządowej wypracowanych podczas ostatnich posiedzeń tego gremium. Jaromir Matczak, wicedyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, przypomniał, iż do tej pory prawo nie definiuje w jaki sposób Kontrakt jest negocjowany. Innym problemem w tej umowie publiczno- prawnej jest nierównoważność stron, np. zgodnie z zapisami dokumentu minister może wypowiedzieć umowę, podczas gdy stronie samorządowej tego typu uprawnienia nie przysługują. Innym problemem są zobowiązania stron, które są w formie otwartego katalogu, co daje dowolność w ich interpretacji. Postulaty zmian dotyczące kształtu kontraktów zostały sformułowane przez Konwent podczas wrześniowego posiedzenia. Niestety, najważniejsze z nich nie zostały uwzględnione przez stronę rządową. Marszałkowie również krytycznie odnieśli się do propozycji rozliczania przepływów finansowych w ramach RPO. Zakładają one bowiem zbyt duży stopień sformalizowania w trakcie obiegu dokumentów i mogą przyczynić się do rozrostu struktur biurokratycznych. Przypominamy, że Województwo Śląskie przejęło prezydencję nad Konwentem na najbliższe pół roku, po Województwie Dolnośląskim. Konwent Marszałków Województw RP jest ciałem opiniotwórczo-doradczym. Jego posiedzenia odbywają się zawsze na terenie województwa, którego marszałek aktualnie przewodniczy Konwentowi. W obradach udział biorą także przedstawiciele samorządów lokalnych, reprezentanci administracji rządowej, jak również przedstawiciele instytucji centralnych. Podczas obrad analizuje się propozycje zmian w ustawach i innych przepisach jak również omawia się aktualne problemy Samorządów Województw. Każde spotkanie kończy się wypracowaniem wspólnych stanowisk zaakceptowanych jednomyślnie przez wszystkich marszałków, które następnie są przekazywane urzędom oraz instytucjom centralnym, posłom i senatorom RP. Niejednokrotnie, przyjęte stanowiska przyczyniły się do zmian zarówno organizacyjnych jak i ustawodawczych w sprawach dotyczących zadań i problemów samorządów województw. Marszałkowie przyjęli propozycje stanowisk m.in. w sprawie: Przyszłości polityki spójności po roku 2013, Projektu Kontraktu Wojewódzkiego z 16 października 2007 oraz Finansowania Działań Regionalnych i Pomocy Technicznej. W piątek Konwent będzie kontynuowac obrady.