Kolejna sztolnia dla turystów

Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna, która została zbudowana w XIX w., walnie przyczyniając się do rozwoju przemysłu Górnego Śląska, ma być udostępniona turystom dzięki środkom z Unii Europejskiej oraz wkładowi miasta i wojewódzkiego samorządu
Sejmik Województwa Śląskiego upoważnił Zarząd Województwa do zaciągnięcia kredytu, który w połączeniu ze środkami wyasygnowanymi przez gminę Zabrze ma zapewnić niezbędny wkład własny w wysokości 15 proc. wartości projektu (wymagany do zabezpieczenia przy finansowaniu przedsięwzięć, które korzystają ze wsparcia funduszy europejskich). Wartość projektu została oszacowana na 41,8 mln zł, w tym środki gminy Zabrze to 5,4 mln, a Województwa Śląskiego - 2 mln zł. Dziewiętnastowieczna Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna to unikatowe w skali światowej podziemia kopalniane w śródmiejskiej strefie Zabrza. Plany jej udostępnienia zakładają m.in. odnowienie podziemnych portów przeładunkowych oraz przygotowanie fragmentu trasy, którą turyści pokonywaliby w napędzanych ręcznie łodziach. Będzie to kolejna - po otwartej w ubiegłym roku pierwszej części Zabytkowej Kopalni Węgla Kamiennego "Guido" - atrakcja Zabrza, które promuje się jako miasto turystyki przemysłowej. Plany udostępnienia sztolni dla turystów związane są z działającym w Zabrzu skansenem górniczym "Królowa Luiza". Skansen położony jest w dwóch oddalonych o kilkaset metrów miejscach, przy dawnych szybach kopalni "Luiza". Na rzecz udostępnienia sztolni działa zawiązane w 2000 roku Stowarzyszenie na rzecz Restauracji i Propagowania Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu "Pro Futuro". Zrzeszeni w nim entuzjaści, m.in. górnicy, muzealnicy, naukowcy i przedsiębiorcy, postawili sobie za cel odrestaurowanie sztolni. Przeprowadzona w ostatnich latach penetracja sztolni wykazała, że jest ona w dobrym stanie i można myśleć o jej otwarciu. Plany "Pro Futuro" zakładają, że po obejrzeniu naziemnej części skansenu "Królowa Luiza" z czynną parową maszyną wyciągową z 1915 r., zwiedzający zjeżdżaliby 36 metrów pod ziemię na poziom sztolni zasypanym obecnie szybem "Carnall". Stamtąd łodziami udawaliby się ok. 450 metrów, dopływając do mijanki, w której zlokalizowany był największy podziemny port załadowczy sztolni. Z portu dawnym chodnikiem transportowym turyści przechodziliby do drugiej części skansenu, gdzie można zobaczyć XIX-wieczne i współczesne wyrobiska o łącznej długości 1560 m oraz pracę podziemnych maszyn urabiających. Po zwiedzeniu podziemnej trasy turystycznej wycieczki wracałyby do drugiego portu w sztolni innym dawnym chodnikiem transportowym, skąd kolejką górniczą lub innym środkiem podziemnego transportu dojeżdżałyby ok. dwóch kilometrów do zrekonstruowanego wylotu sztolni w ścisłym centrum miasta. Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna to wybudowany w latach 1799- 1863 podziemny kanał o długości ponad 14 kilometrów, ciągnący się od centrum Zabrza do Chorzowa. Wylot do Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej znajdował się w Zabrzu w dolinie rzeki Bytomki, rozpoczynała się ona na terenie kopalni „Król” na terenie obecnego Chorzowa. Sztolnia służyła odwadnianiu kopalń Luiza w Zabrzu i Król w dawnej Królewskiej Hucie oraz transportowi urobku łodziami do dawnego Kanału Kłodnickiego. Do sztolni odprowadzały też wody dołowe kopalnie prywatne. W podziemnej sztolni zbudowano m.in. pięć mijanek dla łodzi oraz trzy porty. Wobec szybkiego wzrostu wydobycia węgla, wyczerpania się płytkich pokładów węgla kamiennego oraz rozwoju transportu szynowego, jeszcze w XIX w. zrezygnowano z transportu węgla przez sztolnię, a potem również odwadniania. W 1951 r. wylot sztolni w centrum Zabrza został rozebrany, a sama sztolnia zamurowana.


 


tagi: