Do 3 września 2025 roku mieszkańcy województwa śląskiego mogą wziąć udział w konsultacjach społecznych projektu „Regionalnego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Województwa Śląskiego” (RPA) – pierwszego opracowania tego typu na poziomie regionalnym w Polsce. Dokument wyznacza kierunki działań, które mają pomóc regionowi radzić sobie ze skutkami zmian klimatu. Podczas spotkania w Krzepicach podkreślono, że jego powodzenie zależy od aktywnego udziału społeczności lokalnych – zarówno na etapie zgłaszania uwag, jak i późniejszego wdrażania zaplanowanych rozwiązań.

Celem Planu jest przygotowanie województwa i samorządów lokalnych oraz społeczności regionu do podejmowania skutecznych działań adaptacyjnych, zmniejszenia podatności województwa na zmiany klimatu oraz zwiększenia jego potencjału do radzenia sobie z ich skutkami. Dokument wpisuje się w założenia „Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego – Śląskie 2030. Zielone Śląskie”, uzupełniając politykę rozwoju regionu o kluczowe kwestie związane ze zmianami klimatu i adaptacją do nich.

Podczas spotkania w Krzepicach akcentowano, jak istotne jest włączanie lokalnej społeczności w procesy decyzyjne dotyczące klimatu. Burmistrz Krzepic zaznaczył, że skuteczna adaptacja wymaga nie tylko działań odgórnych, ale także aktywnego udziału mieszkańców – od konsultacji po realizację projektów w terenie.

– Od startu projektu „Śląskie. Przywracamy błękit” w 2022 r. zrealizowaliśmy dziesiątki inicjatyw. Dzięki aktywnemu udziałowi mieszkańców w programie „Czyste Powietrze” udało się pozyskać dotacje o łącznej wartości ponad 18 mln zł, co przełożyło się na wymianę źródeł ciepła, termomodernizacje i inwestycje w OZE. Powstały innowacyjne formy edukacji, takie jak gry terenowe, konkursy oraz pikniki ekologiczne EKOSFERA w niemal każdym sołectwie. Trwają również prace nad utworzeniem Leśnego Parku Gminnego – inwestycji, której koncepcja powstaje przy szerokim udziale mieszkańców. Jestem przekonany, że sukces tych inicjatyw to bezpośredni efekt zaangażowania lokalnej społeczności oraz współpracy wielu podmiotów. Cieszy mnie, że Regionalny Plan Adaptacji tworzony jest przy współudziale wszystkich interesariuszy, w tym mieszkańców województwa śląskiego, co gwarantuje, że będzie on odpowiadał realnym potrzebom i wyzwaniom naszego regionu – powiedział Mateusz Kluba, Burmistrz Krzepic.

Jak powstawał RPA?

Projekt RPA powstał w wyniku współpracy Samorządu Województwa Śląskiego z Instytutem Ochrony Środowiska – Państwowym Instytutem Badawczym (IOŚ-PIB), a także z licznymi samorządami lokalnymi, organizacjami i mieszkańcami regionu.

- Wypracowanie Regionalnego Planu Adaptacji w oparciu o konsultacje społeczne jest dla nas niezwykle ważne. Chcemy, by ten dokument był wspólnym projektem – opartym na doświadczeniu samorządów, głosach mieszkańców i wiedzy eksperckiej. Tylko wtedy może stać się realnym narzędziem, które odpowiada na potrzeby regionu i skutecznie chroni jego społeczności przed skutkami zmian klimatu. To szczególnie ważne w tak zróżnicowanym województwie jak nasze, gdzie każde miasto i gmina mierzą się z innymi wyzwaniami – podkreśla Grzegorz Boski, Wicemarszałek Województwa Śląskiego.

W dokumencie wskazano trzy główne priorytety adaptacyjne regionu: zapewnienie bezpieczeństwa, rozwój błękitno-zielonej infrastruktury oraz budowanie świadomości klimatycznej i współpracy międzysektorowej. Wyznaczono też konkretne cele strategiczne, operacyjne i 37 kierunków działań, które mają pomóc w zwiększeniu odporności regionu na skutki takich zjawisk jak fale upałów, intensywne opady, susze, powodzie czy gwałtowne zmiany sezonowe.

- W 2035 roku województwo śląskie ma być regionem dobrze przygotowanym na zmiany klimatu – bezpiecznym, przyjaznym do życia, świadomym, odpornym i współpracującym. Ten plan to krok w stronę osiągnięcia tej wizji – mówi dr Agnieszka Kuśmierz z IOŚ-PIB, kierownik zespołu opracowującego dokument.
RPA podkreśla, że adaptacja do zmian klimatu to nie tylko obowiązek władz, ale też szansa dla społeczności i lokalnej gospodarki. Przewidziane działania pozwolą m.in. na poprawę jakości życia mieszkańców, rozwój gospodarki niskoemisyjnej, lepsze zarządzanie zasobami wodnymi i energetycznymi oraz ochronę ekosystemów.

Gdzie znaleźć dokument i jak zgłaszać uwagi?

Z treścią projektu Regionalnego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Województwa Śląskiego można się zapoznać w Biuletynie Informacji Publicznej oraz w zakładce Konsultacje społeczne. Uwagi i propozycje działań adaptacyjnych należy zgłaszać wyłącznie na Formularzu uwag:

• w formie pisemnej – na adres: Departament Projektów Regionalnych, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice lub w Kancelarii Ogólnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego (w godzinach pracy Urzędu);
• za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres: klimat@slaskie.pl;
• za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej ePUAP lub za pośrednictwem platformy e-Doręczenia;
• ustnie – w Departamencie Projektów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, al. Korfantego 83, 40-161 Katowice pok. 101 (w godzinach pracy Urzędu).

Dlaczego warto wziąć udział?

Konsultacje społeczne projektu Regionalnego Planu Adaptacji do zmian klimatu to realna szansa na wpływ na kształt dokumentu, który będzie miał bezpośrednie przełożenie na codzienne życie mieszkańców regionu. Plan dotyczy tak istotnych kwestii jak bezpieczeństwo w czasie ekstremalnych zjawisk pogodowych, dostęp do wody, rozwój zielonej infrastruktury w miastach, zdrowie publiczne czy odporność lokalnej gospodarki. Zgłoszone uwagi i opinie pomogą lepiej dopasować działania do lokalnych potrzeb – zarówno w dużych aglomeracjach, jak i w mniejszych miejscowościach. Udział w konsultacjach to możliwość współtworzenia rozwiązań, które będą wdrażane w najbliższych latach – w miejscu, w którym mieszkamy, pracujemy i żyjemy.