Sztuka i pamięć
W roku szkolnym 2020/2021 Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny „Metis” w Katowicach przeprowadził cykl spotkań na temat zagłady Żydów podczas II wojny światowej. Wzięli w nich udział nauczyciele klas IV-VIII szkół podstawowych oraz szkół ponadpodstawowych, wychowawcy, psychologowie, pedagodzy szkolni oraz bibliotekarze.
W czasie spotkań zaprezentowano projekt Motyl (The Butterfly Project). Projekt Motyl to połączenie edukacji i sztuki z upamiętnianiem Holokaustu, aby uczyć o niebezpieczeństwach mowy nienawiści oraz promować empatię i odpowiedzialność. Uczestnicy malują ceramiczne motyle – jako symbole odporności i nadziei. Ma ich powstać na całym świecie 1,5 miliona – po jednym dla upamiętnienia każdego dziecka, które zginęło w Holokauście.
Podczas pierwszego etapu projektu uczestnicy mieli okazję zobaczyć spektakl Kurta Gerrona „Führer daje miasto Żydom” w reżyserii Wiktora Rubina w Teatrze Śląskim w Katowicach. Po spektaklu odbyła się dyskusja z udziałem twórców i aktorów, a także gościa specjalnego – Katarzyny Łaziuk, przedstawicielki fundacji TOLI Polska.
Kolejnym etapem było spotkanie online, podczas którego zaprezentowano film dokumentalny przedstawiający ideę projektu Motyl.
Ostatnią częścią były warsztaty w grupach, podczas których uczestnicy wykonywali ceramiczne motyle. Wykonane przez nauczycieli motyle przekazane zostaną do Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie.
Projekt został sfinansowany ze środków fundacji TOLI – The Olga Lengyel Institute for Holocaust Studies and Human Rights (USA).
The Butterfly Project powstał w 2006 roku w San Diego w USA, a obecnie swoim zasięgiem obejmuje uczniów na całym świecie.
Inspiracją dla projektu była heroiczna działalność Friederiki Dicker-Brandeis – studentki, a potem wykładowczyni uczelni Bauhaus w Weimarze.
Frederika Dicker-Brandeis i jej mąż zostali deportowani do „wzorcowego getta” w Terezinie 17 grudnia 1942 r. Podczas swojego pobytu w Terezinie Friedl organizowała lekcje sztuki i wykłady. Pomagała w zorganizowaniu tajnych zajęć edukacyjnych dla dzieci z getta. Rozumiała rysunek i uprawianie sztuki jako arteterapeutyczny sposób na zrozumienie przez dzieci ich emocji i otoczenia. Walizka z pracami dzieci została odnaleziona na terenie getta po wojnie.
Tytuł projektu pochodzi od tytułu wiersza „Ostatni motyl” napisanego w 1942 roku w getcie w Terezinie przez Pavla Friedmanna – czeskiego Żyda wywiezionego z Terezina i zamordowanego w KL Auschwitz w 1944 roku.