Planetarium Śląskie – Park Nauki

Flagowa inwestycja samorządu województwa. Obiekt jest dostępny dla zwiedzających od czerwca 2022 roku. Technologiczna atrakcja – projektor Starball umieszczony jest w centralnym punkcie sali projekcyjnej, w miejscu, w którym tej pory znajdował się projektor Zeissa. Sprzęt wyprodukowała japońska firma Goto jest jednak o wiele lżejszy i mniejszy od swojego poprzednika. Na roboczą wysokość jest unoszony przez specjalny podnośnik. Chiron III jest największym i najpotężniejszym projektorem w ofercie tego producenta. Jest w stanie wyświetlić nawet sto milionów gwiazd! Co prawda „nieuzbrojonym” okiem nadal widzieć będziemy ich około 9000, lecz system wyświetla również obiekty tworzące Drogę Mleczną. Zatem patrząc na nowe niebo w Planetarium Śląskim przez lornetkę – tak jak w rzeczywistości widzimy więcej. Nie bez znaczenia jest również jakość obrazu. Chiron III zapewnia doskonały kontrast, a gwiazdy prezentowane na ekranie są niemal świetlnymi punktami. Choć średnica ekranu Planetarium nie zmieniła się, to ma on zupełnie inną konstrukcję niż wcześniej. Płócienne bryty zostały zastąpione przez perforowane aluminiowe panele. Połączenia pomiędzy poszczególnymi panelami są niedostrzegalne dla widzów, co pozwala wyświetlać na nim nawet bardzo jasne obrazy. Do głównej sali powróciła panorama miast otaczających Planetarium. Została ona zrekonstruowana na podstawie oryginału i wykonana przy pomocy nowych technologii.

Na system projekcji cyfrowej składa się 10 projektorów 4K, które po połączeniu wszystkich obrazów pozwalają uzyskać pokrycie całej kopuły _ruchomym obrazem w rozdzielczości 8K. Wszystkie projektory są z sobą zintegrowane tak, aby możliwa była projekcja hybrydowa, czyli połączenie systemu analogowego z cyfrowym. Na tradycyjny, analogowy obraz nieba, będzie można „nałożyć” inne obrazy: granice gwiazdozbiorów, wyobrażenia gwiazdozbiorów starożytne lub współczesne, obrazy obiektów głębokiego kosmosu itd.

Widzowie doświadczają również klimatu z różnych części świata: od lasu tropikalnego po Antarktydę. W specjalnych komorach utrzymana będzie odpowiadająca danemu klimatowi temperatura i wilgotność. W symulatorze lotów, dzięki specjalnym kapsułom i goglom wirtualnej rzeczywistości przeżyjemy start rakiety. Jaskinia 3D czyli pokój, którego ściany będą stanowiły ekrany LED zabierze nas na wirtualny spacer po Układzie Słonecznym.

Łączny koszt inwestycji to 160 mln 466 tys. 966 zł. Dofinansowanie z UE wyniosło ponad 99 mln zł. Wkład województwa to 46,9 mln zł.  Warto zaznaczyć, że Planetarium Śląskie pozostaje największą placówką tego typu w naszej części Europy.

Planetarium cieszy się ogromną popularnością. W listopadzie ub. roku Śląski Park Nauki odwiedził milionowy gość.

Ogród Japoński

Otwarty latem 2021, stał się szybko jednym z ulubionych miejsc wśród parkowych gości. Położony jest pomiędzy Halą Wystawa „Kapelusz” a Rosarium. Główną osnowę kompozycji stanowi rozbudowany układ wodny, składający się z dwupoziomowego zbiornika wodnego, strumienia oraz wodospadu. Całość systemu zaprojektowano z wykorzystaniem istniejącego ukształtowania terenu. Przy użyciu granitowych bloków wodę skierowano w dół, tworząc urokliwy wodospad. Teren ogrodu można podziwiać z przeszklonego tarasu widokowego. W jego pobliżu znajduje się ogród Zen, w tym miejscu można zobaczyć nieregularne głazy i roślinność, które są otoczone odnowionymi murami. Tutaj też można odpocząć na drewnianych podestach. Ogród najpiękniej prezentuje się wiosną i latem. Zdobi go cudowna, zróżnicowana roślinność. Pod drzewami nasadzone zostały rododendrony, azalie, paprocie, trawy oraz funkie. Korekty florystyczne, których dokonano w czasie modernizacji ogrodu, pozwoliły na wyróżnienie charakterystycznych roślin, które można spotkać w Japonii. Różaneczniki, hortensje, kalie, magnolie Soulangeana, jodły koreańskie, krzewy pierisa, jałowców oraz irgi błyszczącej to tylko część flory i wiśnia tworzą kapitalny klimat. Budowa Ogrodu Japońskiego zrealizowana została w ramach unijnego programu Jessica. Zadanie kosztowało ponad 14 mln zł. Autorom projektu zależało na wykreowaniu miejsca o niepowtarzalnym nastroju, który będzie się kojarzył nie tylko z historycznymi ogrodami japońskimi, ale także ze współczesnymi nurtami tej sztuki. Ważnym też aspektem dla projektantów było wyjątkowe potraktowanie miejsca lokalizacji ogrodu, jego historii z wszelkimi uwarunkowaniami przyrodniczymi i technicznymi oraz nawiązanie do autorskiej wizji ogrodu prof. Edwarda Bartmana poprzez zachowanie historycznego układu przestrzennego.

Kręgi Taneczne

Renowacja dwóch Małych Kręgów Tanecznych oraz Dużego Kręgu Tanecznego kosztowała 11 mln zł. Inwestycja również zrealizowana została w ramach unijnego programu Jessica. Kręgi Taneczne są obecne w Parku Śląskim od początku jego istnienia. Dawniej odbywały się tam występy i koncerty na żywo, a dzięki modernizacji kulturalne wydarzenia mogą wrócić w to miejsce. Teren Kręgów Tanecznych przy al. Klonowej, naprzeciw Dużego Stawu, przyciąga klimatyczną architekturą, bogactwem zieleni i kwiatów. W ramach zadania wymieniono całą nawierzchnię. Asfalt w centralnej części Dużego Kręgu został zerwany i zastąpiła go piaskowa mozaika. Nawierzchnię wymieniono też na Małych Kręgach. Zadbano o schody, murki, kwietniki, które zyskały drugie życie. Wymieniono też oświetlenie. Po zmroku uroku dodają klimatyczne iluminacje świetlne, które tworzą prawdziwą grę świateł. Renowacje pod nadzorem konserwatorskim przeszły także rzeźby: Krakowiak, Mazur i Trojak, przedstawiające tancerki. Odnowiono też charakterystyczną glorietę, która została oczyszczona, odmalowana, a konstrukcję jej sklepienia wymieniono na nową.

Las Deszczowy

To wyjątkowe miejsce powstało na terenie ZOO. Prace przy budowie lasu deszczowego wkraczają w decydującą fazę. Obiekt w dużej części jest już wypełniony unikalnymi, tropikalnymi roślinami. W pomieszczeniu ekspozycyjnym przez cały rok utrzymywany jest mikroklimat odpowiedni dla lasu deszczowego - temperatura w przedziale od 30-35 stopni Celsjusza oraz wysoka wilgotność rzędu 70-80 procent. Trafiły tam rośliny typowe dla lasów deszczowych Ameryki Południowej. Są też egzotyczni lokatorzy - mrówkojady, wyjce, kilkanaście gatunków gadów i płazów oraz kilka gatunków pazurkowców.

Plac wodny

Miejsce stworzone z myślą o najmłodszych, idealne na letnie upały. Inwestycja kosztowała 1,5 mln zł. W niecce przygotowano sporo atrakcji m.in. tryskające fontanny, gejzery. Całość ozdobiono w bajkowym klimacie. Teren został ogrodzony i objęty monitoringiem. Do dyspozycji są toalety, również przystosowane dla osób niepełnosprawnych oraz przebieralnie. W strefie relaksu zainstalowano nowe, wygodne meble ogrodowe, stąd dzieciaków mogą doglądać dorośli. Latem plac wodny jest czynny od wtorku do niedzieli od godz. 10 do 19. Inwestycja również powstała przy wsparciu programu Jessica

Kanał regatowy

Projekt jest realizowany ze środków pochodzących z programu Jessica, a jego wartość to 17,16 mln zł. Rewitalizacja Kanału Regatowego odbywa się w dwóch etapach – remont nadbrzeży plus odmulenie kanału oraz wymiana mostków wraz z remontem wyspy. Drugi etap to nasadzenie roślinności oraz rewitalizację alejek dojazdowych i otaczających miejsc wraz z towarzyszącą infrastrukturą.

W ramach inwestycji wyremontowane zostaną kładki wiodące do wyspy i sama wyspa, w ten sposób, że dostęp do niej uzyskają osoby z niepełnosprawnościami. W tym celu zostanie zamontowana winda. Kanał będzie drożny i będzie z niego można przepłynąć do Dużego Stawu i na akweny powrócą kajaki i łódki.

Kąpielisko „Fala”

Popularne kąpielisko w Parku Śląskim dostanie drugie życie.  Zadanie zostanie zrealizowane w ramach programu Jessica. Wartość projektu wynosi ponad 135 mln zł. Inwestycja została dokapitalizowana przez Województwo Śląskie na kwotę 60 mln zł.

„Fala” została zaprojektowana na początku lat 60. Budowa zakończyła się w 1966 roku. Kąpielisko mogło pomieścić jednocześnie 15 tys. osób. Przez wiele lat było jedną z największych atrakcji ówczesnego Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku. Popularnością cieszył jeden z basenów, w którym była sztuczna fala. Od niego nazwę wziął cały kompleks. Przez kilkadziesiąt lat „Fala” nie przeszła poważnego remontu i obiekt sukcesywnie niszczał wraz z upływem czasu. Ostatecznie w 2016 roku „Fala” została zamknięta. Niebawem znów będzie można tam w sezonie letnim spędzać wolny czas.

Nowa „Fala” będzie wypełniona atrakcjami. Miejscami zabawy i rekreacji staną się basen z charakterystyczną falą, dzika rzeka, wodny gejzer, wodny taras oraz niecka z biczami wodnymi. Lustro wody ma na zmodernizowanym kąpielisku wynieść łącznie aż 3500 metrów kwadratowych. Powstanie również plaża z leżakami.

Dla fanów sportowego pływania dostępne będą trzy tory pływackie po 25 metrów długości każdy. Co ważne, zachowana zostanie kultowa wieża do skoków z dwoma poziomami - 3 i 5 metrów, będzie za to unowocześniona i odświeżona. Dla dzieci przygotowano dwa wodne place zabaw. Nie zabraknie tryskających gejzerów, armatek, fontann i zamku na wodzie z niewielkimi zjeżdżalniami. Na terenie kąpieliska powstanie także strefa gastronomiczna.

Elka od (nowa)

Od pierwszej połowy grudnia 2023 roku przejazd drugim, zmodernizowanym odcinkiem Elki na trasie Wesołe Miasteczko – Planetarium Śląskie. Inwestycja kosztowała ponad 69 milionów złotych. Wsparcie województwa wyniosło 60 milionów złotych. Zakończono już proces przetargowy na trzecią linię obejmującej trasę Planetarium – Stadion Śląski.

Drugi odcinek Elki to trasa Śląskie Wesołe Miasteczko – Planetarium. Linia kolejki ma około 1850 metrów długości, a podróż nią zajmuje od 15 do 20 minut w jedną stronę .Kolejka została wyposażona w 30 czteroosobowych otwartych kanap i 15 gondoli. Z góry będzie można obserwować Śląski Ogród Zoologiczny, podróżujący przejadą malowniczą trasą nad wybiegami dla zwierząt oraz nad Doliną Dinozaurów. Stacja przesiadkowa zlokalizowana jest przy Śląskim Wesołym Miasteczku z której będzie można podróżować w dwóch kierunkach. Nowa linia oraz pierwsza, długości 2185 metrów, którą można dotrzeć do Stadionu Śląskiego, daje łącznie ponad czterokilometrową trasę. Docelowo przywrócony zostanie pełny historyczny trójkąt. Rocznie z kolejki korzysta ponad 200 tysięcy pasażerów.

Trzecia linia kolejki Elka w Parku Śląskim na trasie Stadion Śląski – Planetarium będzie gotowa za dwa lata. Koszt inwestycji to blisko 63 mln zł, a pracami modernizacyjnymi zajmie się Bielskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego.

- Trzecia linia Elki będzie gotowa w ciągu dwóch lat. Trasa nowego odcinka będzie miała ponad 1,5 km, a przejazd nim zajmie blisko 15 minut w jedną stronę. Tym sposobem zostaną odtworzone wszystkie odcinki tej najdłuższej w Europie kolejki naziemnej – mówi Paweł Bilangowski, prezes Parku Śląskiego.

Trzecia linia Elki zostanie wyposażona w 20 czteroosobowych kanap i 10 gondoli, oferując turystom niezapomniane widoki. Nowa trasa połączy Stadion Śląski z Planetarium – Śląskim Parkiem Nauki, odtwarzając historyczny plan trójkąta, na którym Elka kursowała od 1967 roku do 2007 roku. Inwestycja obejmuje wykonanie dokumentacji projektowej wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami oraz budowę kolei linowej na trasie Stadion – Planetarium. Realizacja zadania odbędzie się w formule „Zaprojektuj i wybuduj” dla stacji Stadion oraz trasy kolei linowej, oraz „Wybuduj” dla stacji Planetarium. Użytkowników będzie obsługiwał zintegrowany elektroniczny system biletowania, który umożliwi kompleksowe zarządzanie sprzedażą biletów i usług oraz kontrolą wejść. Na stacji Stadion zamontowane zostaną panele fotowoltaiczne, które wytworzoną energię wykorzystywaną do częściowego zasilania Kolei Linowej Elka. W przypadku budowy nowego obiektu stacji w pobliżu istniejącej stacji Stadion, wykonana zostanie organizacja ruchu pasażerskiego między stacjami z możliwością zejścia z peronu jednej stacji oraz wejścia na peron drugiej, bez konieczności opuszczania wygrodzonych obiektów stacyjnych. Powstaną trzy nowe biletomaty, po jednym dla każdej ze stacji.

- Odtworzenie wszystkich trzech linii Elki jest ważnym ogniwem w całościowym procesie modernizacji Parku Śląskiego, który dostaje nowe życie. Koszt inwestycji, prac związanych z poprowadzeniem odcinka łączącego Stadion Śląski z Planetarium to blisko 63 mln zł. Elka cieszy się niesłabnącym powodzeniem wśród odwiedzających Park Śląski. Przez dekady stała się wręcz kultowa. Dziś jest o wiele nowocześniejsza, a z przejazdów korzysta rocznie blisko 200 tysięcy osób. Jest także bardzo popularna wśród turystów odwiedzających nasz region – podsumowuje marszałek Wojciech Saługa.

Aleja Żyrafy zostanie zmodernizowana

Inwestycja obejmuje wymianę istniejącej nawierzchni oraz remont murków i schodów.  Będą dwa rodzaje nawierzchni: jedna mineralna, a druga z płytek betonowych, która będzie odnosić się do historycznego wyglądu alei. Prace obejmą teren o powierzchni ponad 70 tys. m kw. pomiędzy promenadą gen. J. Ziętka, a ul. Chorzowską w Katowicach w sąsiedztwie Rosarium, Śląskiego Ogrodu Zoologicznego oraz Śląskiego Wesołego Miasteczka „Legendia”. Na al. Żyrafy od strony ul. Chorzowskiej znajduje się charakterystyczna rzeźba „Żyrafa”, czyli jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli parku. Zmieni się nieco jej bezpośrednie otoczenie - po przebudowie alei zniknie stąd nieczynna, murowana fontanna. Usunięte zostaną również dwa stare słupy ogłoszeniowe. Największe zmiany będą jednak dotyczyć dróg i ścieżek. W przetargu Park Śląski wskazał też w niektórych miejscach na wykonanie nowej konstrukcji nawierzchni z bruku klinkierowego. Powstanie również ok. 600 m ścieżki z płyt integracyjnych, która ułatwi poruszanie się osobom niedowidzącym.

Inwestycja realizowana będzie w formule „Zaprojektuj i wybuduj” i podzielona została na dwa etapy. W pierwszym przyszły wykonawca opracuje dokumentację projektową, budowlaną i wykonawczą, a także będzie musiał uzyskać wszelkie niezbędne decyzje administracyjne. Ma to nastąpić do 120 dni kalendarzowych od dnia zawarcia umowy. Wtedy też rozpocznie się drugi etap obejmujący wykonanie robót budowlanych, w tym wymianę nawierzchni oraz remont murków i kamiennych schodów z piaskowca, a także montaż nowego wyposażenia parkowego oraz wykonanie nasadzeń roślin. W czasie prowadzonych prac utrzymane mają być jezdnie i ciągi piesze. Wykonawca dostarczy plan organizacji ruchu i oznakowania objazdów i obejść. Zakończenie robót budowlanych planowane jest na 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy. Termin składania ofert upłynie 18 listopada. W przypadku znalezienia wykonawcy już w tym przetargu umowa prawdopodobnie zostanie podpisana jeszcze w tym roku. W trakcie modernizacji alei ochroną objęte zostaną licznie rosnące tam drzewa. Park Śląski od przyszłego wykonawcy będzie wymagać m.in.: zabezpieczenia pni drzew obudową z desek do wysokości pierwszych gałęzi (około 3m), zabezpieczenia pni poprzez włożenie między korę a deski materiału izolacyjnego (minimum 2 warstwy mat słomianych bądź geowłókniny), podwiązania nisko osadzonych gałęzi, przykrycia gleby matami słomianymi lub wilgotną jutą w przypadku usunięcia nawierzchni w obrębie rzutu korony drzewa.

W dokumentach przetargowych wskazano również nawet na ochronę tzw. drzew z dziuplami, które stanowią schronienie dla drobnych ptaków, nietoperzy i wiewiórek.

- Należy zabezpieczyć wszelkiego typu głębokie wykopy czy otwarte studzienki, które mogą być śmiertelną pułapką dla niektórych bezkręgowców oraz drobnych kręgowców takich jak płazy czy niewielkie ssaki. W czasie prac prowadzonych w pobliżu zbiorników bezwzględnie należy zwracać uwagę na migrujące płazy i zabezpieczyć drogi ich wędrówek do i z akwenów. Wykonawca zobowiązany jest do odłowienia i przeniesienia osobników, które znalazły się na terenie budowy - czytamy w dokumentacji przetargowej.

Park bioróżnorodności  

Aż 160 mln zł jest wart projekt, którego już niebawem rozpocznie się w Parku Śląskim. Opracowane zostaną nowe standardy ochrony i pielęgnacji drzew. Powstanie też Parkowe Centrum Bioróżnorodności. Trwają już przygotowania do wielkiej inwentaryzacji cennych przyrodniczo gatunków i siedlisk. Ponadto opracowane będą nowe standardy ochrony i pielęgnacji drzew. Do tego cztery duże zbiorniki wodne zostaną zrewitalizowane, a w budynkach przy jednym z nich powstanie Parkowe Centrum Bioróżnorodności. Przewidziany na pięć lat projekt rusza za nieco ponad miesiąc. Działania uzupełni również kampania edukacyjna, dzięki której dzieci i młodzież będą mogły wziąć udział w warsztatach z ekologii. To wszystko będzie możliwe dzięki nowemu projektowi „EKOPARK zielona perła Śląska - podróż do bioróżnorodności".  

Realizowany będzie w dwóch etapach. Pierwszy obejmuje przeprowadzenie szczegółowych ekspertyz przyrodniczych (dendrologicznej, botanicznej, zoologicznej, siedliskowej, hydrogeologicznej i in.). Na ich podstawie powstaną dokumenty planistyczne, według których realizowane będą zadania w drugim etapie. Obejmuje on szereg działań mających na celu poprawę kondycji ekosystemów leśnych i wodnych wskazanych wyżej. Prawie 160 mln zł budżetu pozwoli również na utworzenie Parkowego Centrum Bioróżnorodności, a także na przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej, zwiększającej poziom świadomości ekologicznej. W ramach kampanii zorganizowanych zostanie ponad 2,5 tys. warsztatów wyjazdowych i 580 warsztatów stacjonarnych na terenie Parku Śląskiego.