Znamy najlepsze przestrzenie 2021
Uhonorowano zwycięzców konkursów: Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Śląskiego, Architektura Roku Województwa Śląskiego, Najlepszy Dyplom z Zakresu Urbanistyki, Gospodarki Przestrzennej i Zrównoważonego Rozwoju oraz Śląski Dyplom Roku.
Celem konkursu Najlepsza Przestrzeń Publiczna jest promocja rozwoju i zmian jakościowych przestrzeni publicznej oraz poprawa środowiska zamieszkania przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju poprzez nagradzanie najciekawszych realizacji urbanistycznych i architektonicznych kształtujących przestrzeń publiczną województwa śląskiego. Każdego roku w konkursie nagradzane są najlepsze realizacje z terenu województwa. Prace zgłaszane do konkursu oceniane są przez jury konkursowe – członków Wojewódzkiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej. Tradycją konkursu stał się coroczny plebiscyt publiczności, w którym każdy może zagłosować na ulubioną realizację.
W tegorocznej 22 edycji konkursu Najlepsza Przestrzeń Publiczna” wpłynęły 33 zgłoszenia z 27 gmin.
I Nagrodę Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego w wysokości 40 tys. zł otrzymała realizacja „Centrum Usług Społecznych w Zabrzu”.
II Nagrodę Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego w wysokości 20 tys. zł wręczono przedstawicielowi biura Architekt Studio Projektowe Paweł Kuczyński Rybnik, autorowi realizacji „Adaptacja z przebudową budynku dawnego spichlerza w Gminie Hażlach na budynek muzealny pod nazwą Dom Przyrodnika wraz z zagospodarowaniem terenu (etap I)”.
W konkursie przyznano także 6 równorzędnych wyróżnień. Wyróżnione zostały: Przystań kajakarska MOSM w Tychach, Modernizacja Hali Widowiskowo-Sportowej w Jaworznie wraz z zagospodarowaniem terenu, Centrum Edukacji Ekologicznej w Wiśle, Nowa siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej w Żorach w historycznym budynku dawnego młyna elektrycznego, Rewitalizacja zdegradowanego budynku Pałacu Rheinbabenów oraz Centrum Edukacji Ekologicznej Arka w Żywcu.
Nagrodę publiczności otrzymała realizacja „Żelazny Szlak Rowerowy” – budowa ścieżek rowerowych w ramach zagospodarowania ciągów kolejowych na odcinku przebiegającym przez sołectwa Ruptawa-Cisówka oraz Moszczenica w kierunku dzielnicy Zdrój i osiedla Chrobrego w Jastrzębiu-Zdroju.
Wyróżnienie Specjalne Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego zostało przyznane gminom Jastrzębie-Zdrój, Godów i Zebrzydowice za współpracę w zakresie realizacji Żelaznego Szlaku Rowerowego. Trasa Żelaznego Szlaku Rowerowego w formie 43 km pętli jest projektem zrealizowanym na pograniczu dwóch krajów – Polski i Czech. Na obszarze, na którym powstał szlak, istotną rolę odegrała kolej i to właśnie ona stanowiła największą inspirację jego stworzenia. Podczas budowy trasy wykorzystano potencjał liniowej infrastruktury pokolejowej. Wzdłuż szlaku powstało wiele miejsc do odpoczynku. Jest ich szczególnie dużo zwłaszcza po polskiej stronie. „Przejazd po drodze, gdzie dawniej jeździła kolej, jest bardziej klimatyczny. Można poczuć powiew historii”.
Ze względu na zeszłoroczną sytuację epidemiczną podczas imprezy nagrody wręczono także laureatom konkursów z roku 2020.
Do 21 edycji konkursu NPP 30 gmin zgłosiło 42 realizacje, które ze względu na ich różnorodność objęto dwiema kategoriami: przestrzeń publiczna i obiekt użyteczności publicznej.
W kategorii przestrzeń publiczna za rok 2020 Nagrodę Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego w wysokości 30 tys. zł otrzymała realizacja „Open Air Museum. Cieszyn. Český Tešín, Aleja Piastowska (od ul. Zamkowej do ul. Sportowej) w Cieszynie”. W tej samej kategorii przyznano 3 równorzędne Wyróżnienia Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego realizacjom: „Siewierz, Park Miejski w Siewierzu zrealizowany w ramach projektu Zagłębiowski Park Linearny – rewitalizacja obszaru funkcjonalnego doliny rzek Przemszy i Brynicy – Gmina Siewierz”, „Chorzów, Strefa Aktywności w Chorzowie, ul. 75 Pułku Piechoty 1A” i „Pszczyna, Powiatowe Centrum Przesiadkowe w Pszczynie, ul. Sokoła 10”.
Natomiast w kategorii obiekt użyteczności publicznej za rok 2020 nagrodę w wysokości 30 tys. zł otrzymała „Rewitalizacja Zabytkowej Pływalni Miejskiej Etap II, przy ul. Jana Nepomucena Śniadeckiego 11 w Siemianowicach Śląskich”. W tej kategorii także przyznano Wyróżnienia Marszałka Województwa Śląskiego. Otrzymały je trzy realizacje: „Żory, Centrum przesiadkowe, ul. Wojska Polskiego”, „Lędziny, Centrum Usług Społecznych Powiatu Bieruńsko-Lędzińskiego”, „Sosnowiec, Amfiteatr Muszelka w Parku im. Jacka Kuronia”.
Podczas gali wręczone zostały nagrody w XXXI i XXXII edycji konkursu Najlepszy Dyplom z Zakresu Urbanistyki, Gospodarki Przestrzennej i Zrównoważonego Rozwoju organizowanego przez śląski oddział Towarzystwa Urbanistów Polskich, we współpracy ze Śląskim Związkiem Gmin i Powiatów.
W ubiegłorocznej edycji konkursu nagrodę Dyplom Roku 2020 przyznano Kubie Kopeckiemu, studentowi Politechniki Śląskiej w Gliwicach, autorowi pracy magisterskiej „Ma być zielono. Błękitno-zielona infrastruktura jako element adaptacji miast do kryzysu klimatycznego oraz rozwoju przestrzeni publicznej Katowic” wraz z promotorem dr inż. arch. Agatą Twardoch, za odważny manifest nawołujący miasta do zwrócenia się ku naturze. W konkursie 2020 przyznano także dwa wyróżnienia. Pierwsze: Marlenie Kulisie, autorce pracy magisterskiej „Teoria miasta zwartego w projekcie przekształceń śródmieścia Gliwic” wraz z promotorem dr inż. arch. Agatą Twardoch, za konsekwentne wypracowanie wizji Gliwic przyszłości oraz drugie Piotrowi Kornasiewiczowi, autorowi pracy magisterskiej „Dostępność ekonomiczna stacji kolejowych na terenie górnośląsko-zagłębiowskiej metropolii. Ujęcie porównawcze” wraz z promotorem dr. Piotrem Gibasem, za przekonujące wykazanie zasadności rozbudowy kolei metropolitarnej na obszarze GZM.
Nagrodę Dyplom Roku 2021 przyznano Sarze Malickiej, studentce Politechniki Śląskiej w Gliwicach oraz promotorowi dr hab. inż. arch. Krzysztofowi Kafce za pracę „Miasto sprawiedliwe. Nowoczesna mobilność w kontekście kształtowania miasta sprawiedliwego”, za atrakcyjną wizję miasta sprawiedliwego jako miasta o nowoczesnej mobilności. Autorka nagrodzonej pracy otrzymała również nagrodę za swoją pracę inżynierską w 2019 roku. Wyróżnienia otrzymały inż. arch. Karolina Kowalska z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu za pracę „Dom w Dom”, która pokazała interesujące podejście do kształtowania jednorodzinnych osiedli mieszkaniowych, oraz mgr Katarzyna Barwicka – studentka Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach za podjęcie ważnego tematu, jakim jest problem zwiększającej się liczby opuszczonych lokali mieszkalnych w centrach miast w pracy „Analiza pustostanów mieszkaniowych na przykładzie śródmieścia Katowic”. Promotorzy wyróżnionych prac to kolejno dr inż. arch. Wiesław Olejko oraz dr Adam Polko.
W tegorocznej edycji konkursu, prócz nagrodzonej pracy i wyróżnień, przyznano również nagrodę specjalną. Nagrodę specjalną Roku 2021 o/Śląski TUP otrzymała mgr inż. arch. Magdalena Opania za pracę pt. „Dychotomia przemysłu i natury. Koncepcja rozwoju wyspy portowej w Gdańsku z wykorzystaniem podstaw teorii KOMPOZYCJI”, sporządzoną pod opieką promotora dr hab. inż. arch. Agaty Twardoch, za opracowanie strategii rozwoju przestrzeni konfliktu opartej na intrygującym abstrakcyjnym zapisie kompozycyjnym.
Trzecim konkursem, którego laureaci zostali uhonorowani podczas gali, był Śląski Dyplom Roku, w którym wyróżnieni zostali studenci śląskich uczelni wyższych za swoje prace dyplomowe. Nagrodę Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego otrzymała inż. arch. Ewa Bubik za pracę „SZKOŁA MONTESSORI. Szkoła jako stymulujące środowisko rozwoju. Architektura alternatywnych metod nauczania na podstawie pedagogiki Montessori”. Praca powstała pod opieką promotora – dr inż. arch. Agnieszki Bugno-Janik. W tym konkursie przyznano także dwa wyróżnienia pracom pt. „Projekt rewitalizacji terenu szybu poniatowski wraz z koncepcją nowej zabudowy przeznaczonej na inkubator przedsiębiorczości w dzielnicy Nikiszowiec-Janów w Katowicach” oraz „Renowacja oraz przywrócenie pierwotnej funkcji budynku dawnego urzędu stanu cywilnego w Sosnowcu”.
Prócz laureatów konkursu Śląski Dyplom Roku na scenę zaproszeni zostali laureaci konkursów na Najlepszy Dyplom Inżynierski w Instytucie Architektury — Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, na Najlepszy Dyplom Inżynierski na Wydziale Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych WST — Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach, na najlepszy Dyplom Inżynierski na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej, XXIII Edycji Konkursu im. prof. Z. Majerskiego na najlepszy Dyplom Magisterski na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej.
Wydarzeniem w ramach gali było wręczenie nagród i wyróżnień laureatom 27 edycji konkursu Architektura Roku Województwa Śląskiego – Rok 2021. Celem tego konkursu jest wybór najlepszego dzieła architektonicznego w kategoriach: OBIEKT, DOM JEDNORODZINNY, WNĘTRZE, MŁODY TWÓRCA zrealizowanego na terenie województwa śląskiego oraz w kategorii DZIEŁO EKSPORTOWE ŚLĄSKICH ARCHITEKTÓW dla dzieła zrealizowanego poza granicami administracyjnymi województwa śląskiego.
W kategorii Młody Twórca przyznano wyróżnienie i nagrodę. Wyróżnienie otrzymał zespół DD Architekci za wytrwałe poszukiwanie formy i konsekwencję projektową, a także liczne osiągnięcia konkursowe. Uwagę jury zwrócił budynek wejściowy do parku linearnego doliny Białej Przemszy w Sławkowie oparty na prostym układzie oraz przemyślanej utylitarności. Nagrodę otrzymał zespół 8486 Architekci - Anna Struska Henryk Struski za wysoki poziom prezentowanych w portfolio prac, w tym pierwszych realizacji – głównie w kategorii wnętrz świadczących o dużym wyczuciu estetycznym i potencjale twórczym autorów. Zespół 8486 Architekci otrzymał także nagrodę w kategorii Wnętrza dzięki plastycznemu ujęciu przebudowy domu jednorodzinnego przełamującemu kolorem i kompozycją indywidualnych rozwiązań dotychczas stosowane schematy w projekcie wnętrza domu jednorodzinnego w Katowicach. W tej samej kategorii wyróżniono projekt Domu jednorodzinnego w Szałszy za odwagę w rozstrzygnięciach materiałowych i twórczą dyskusję z prawem miejscowym. Wyróżnieni projektanci Grzegorz Ziębik, Agnieszka Ziębik, Marek Wenklar udowodnili, że projekt szyty na miarę jest zawsze lepszy od katalogowego odpowiednika. Wyróżnienie w kategorii Obiekt przyznano budynkowi biurowemu, siedzibie firmy Press Glass, zlokalizowanemu w Konopiskach, zaprojektowanemu przez pracownię Konior Studio za udane scalenie obiektu z otaczającym go krajobrazem wyrażające się poprzez zastosowanie obłych form, zmniejszenie powierzchni kolejnych kondygnacji i twórcze wykorzystanie szkła odbijającego otoczenie, a także za powściągliwość w zastosowanych materiałach. Nagrodę Główną w kategorii Obiekt otrzymał budynek biurowy firmy EXG w Częstochowie, autorstwa pracowni OVO Grąbczewscy Architekci. Jury jednogłośnie przyznało ją za bezpretensjonalną, skromną elegancję, wyważone proporcje, jakość zastosowanych materiałów, umiar i dyscyplinę umiejętnie skrojonej geometrii. Ten niewielki szary budynek częściowo schowany wśród drzew z niezwykłą siłą pozytywnie oddziałuje nie tylko na najbliższe otoczenie. Mało kto już pamięta obiekty z Częstochowy, które swego czasu zaistniały na architektonicznej mapie Polski. To miasto od dawna czekało na taki powrót. Dziś, już jako jedno z miast województwa śląskiego, ma szansę wejść w orbitę wpływów „śląskiej szkoły architektury”. Z nadzieją na piękną przyszłość jury postanowiło przyznać również częstochowskiej realizacji mającej niewątpliwy potencjał zainicjowania takich zmian, Laureatowi Nagrody Głównej w kategorii Obiekt, Grand Prix konkursu Architektura Roku Województwa Śląskiego 2021.
Uczestnicy gali mieli także możliwość zapoznania się z filmem przedstawiającym mobilną aplikację przygotowaną przez Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach. Aplikacja umożliwia zapoznanie się z realizacjami urbanistyczno-architektonicznymi nagrodzonymi w minionych latach, ich przeglądanie i filtrowanie. Gali towarzyszyła wystawa DEKALOG DOBREJ PRZESTRZENI stanowiącą przegląd najlepszych realizacji powstałych w ciągu ostatnich 20 lat na terenie regionu, nagrodzonych w poszczególnych edycjach konkursu Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Śląskiego oraz Architektura Roku Województwa Śląskiego.
Nagrody i wyróżenia laureatom wręczali wicemarszałek Dariusz Starzycki oraz Beata Białowąs - członek Zarządu Województwa Śląskiego.