Europejskie rozmowy o wsi

Nad tym, jak rozwijać obszary wiejskie i w jaki sposób poprawić życie ich mieszkańców zastanawiać się będą uczestnicy międzynarodowej konferencji „Podejście LEADER po 2013 roku wobec nowych wyzwań dla rozwoju obszarów wiejskich Europy"

Celem spotkania jest wypracowanie założeń dotyczących głównych celów, zasad i obszarów wsparcia w kolejnym okresie programowania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na lata 2014-2020.

W konferencji weźmie udział ok. 150 przedstawicieli instytucji zajmujących się tematyką wdrażania podejścia LEADER z ponad 20 krajów Unii Europejskiej, w tym przedstawiciele Lokalnych Grup Działania, Komisji Europejskiej, urzędnicy ministerstw państw członkowskich UE, krajowych i regionalnych sieci LGD oraz organizacji wiejskich, m. in. z Czech, Wielkiej Brytanii, Finlandii, Portugalii, Włoch, Holandii, Irlandii, Hiszpanii, Francji, Austrii, Grecji, Słowacji, Litwy, Słowenii, Estonii oraz Belgii. Udział w konferencji potwierdziło 40 prelegentów, w tym 30 zagranicznych.

W trakcie spotkania odbędą się imprezy towarzyszące, m.in. targi współpracy SILESIAN LEADER NETWORK połączone z prezentacją stoisk Lokalnych Grup Działania z terenu województwa śląskiego. Goście wezmą też udział w wyjeździe studyjnym. Organizatorzy zaproponują zagranicznym gościom odwiedzenie Bruśka, a tam przejazd rowerami do źródełka oraz pokaz sztuki wytapiania żelaza oraz kowalstwa, pojadą także do Muzeum Paleontologicznego w Lisowicach. Całość uświetni uroczysty koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk".

Międzynarodowa konferencja „Podejście LEADER po 2013 roku wobec nowych wyzwań dla rozwoju obszarów wiejskich Europy" odbędzie się w dniach 3-5 października 2011 r. w Koszęcinie w Kompleksie Parkowo-Pałacowym (ul. Zamkowa 3). Organizowana jest wspólnie przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Samorząd Województwa Śląskiego oraz Śląski Związek Gmin i Powiatów w ramach Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Przedsięwzięcie to realizowane jest jako działanie towarzyszące Polskiej Prezydencji w Radzie UE. Honorowy patronat nad konferencją objął Bronisław Komorowski, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej oraz prof. Jerzy Buzek, Przewodniczący Parlamentu Europejskiego. W jej przygotowanie włączyło się wielu partnerów krajowych i zagranicznych - m.in. Europejskie Stowarzyszenie ELARD oraz Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich (FAOW). Konferencja jest również wspierana przez Punkt Kontaktowy Europejskiej Sieci Obszarów Wiejskich (ENRD).

Strona internetowa konferencji: www.leaderafter2013.eu


Podejście „Leader" jest zestawem instrumentów mających służyć szeroko rozumianemu rozwojowi obszarów wiejskich. Po raz pierwszy podejście „Leader" zostało wprowadzone w 1991 roku, wówczas jako eksperymentalna inicjatywa Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Później metoda ewoluowała: „Leader I" (lata 1991-1993), „Leader II" (lata 1994-1999), „Leader+" (lata 2000-2006) i niewątpliwie została udoskonalona. Jednak Leader, po wielu przemianach, nadal ma ten sam główny cel: dążyć do poprawy warunków życia mieszkańców terenów wiejskich. Od 2007 roku w Polsce podejście Leader nie jest już osobną inicjatywą, lecz stanowi 4 Oś Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.

Celem tej inicjatywy jest aktywizacja społeczności wiejskich poprzez m.in. włączenie mieszkańców do planowania i wdrażania lokalnych inicjatyw społecznych. To oddolne opracowanie przez społeczność wiejską lokalnej strategii rozwoju (LSR) obszarów wiejskich oraz realizacja wynikających z niej innowacyjnych projektów. Powinny one łączyć zasoby, wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego. Przedstawiciele ci tworzą partnerstwo trójsektorowe zwane lokalną grupę działania (LGD). Oddolne podejście wzmacnia spójność przedsięwzięć, podnosi jakość zarządzania i przyczynia się do wzmocnienia kapitału społecznego w społecznościach wiejskich. Pozwala także na zapewnienie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, w tym zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi. Budowa lokalnych strategii niesie za sobą wiele korzyści, wśród których najważniejsze to lepsze wykorzystanie zasobów (ludzkich, naturalnych) oraz dostosowanie kierunków działania do potrzeb podmiotów funkcjonujących na danym obszarze.

W wyniku przeprowadzonego w 2008 r. wyboru LGD do realizacji lokalnych strategii rozwoju wyłoniono w Polsce 338 LGD - najwięcej spośród wszystkich krajów członkowskich UE (w tym 120 LGD stanowiły grupy uczestniczące wcześniej w programie pilotażowym). Łączna powierzchnia objęta lokalnymi strategiami rozwoju wyniosła ponad 278.235 km2, z kolei obszar pokryty LSR w momencie wyboru LGD był zamieszkiwany przez ponad 16,8 mln osób. Całkowity budżet przeznaczony na finansowanie wdrażania osi LEADER w Polsce w PROW 2007-2013 w wysokości 787,5 mln euro jest trzecim co do wielkości budżetem w całej UE (więcej na ten cel przeznaczyły tylko Hiszpania i Włochy). W wyniku połączeń LGD mających miejsce od momentu ich wyboru aktualnie, tj. wg stanu na 30 sierpnia 2011 r. w Polsce swoje działania w ramach PROW 2007-2013 realizuje 336 LGD.

Województwo śląskie zbyt często kojarzone jest tylko z przemysłem ciężkim i górnictwem, tymczasem blisko 40% powierzchni województwa zajmują użytki rolne, uprawiane w 102 tysiącach gospodarstw. Są to przeważnie małe gospodarstwa - 82% ma powierzchnię mniejszą niż 5 ha. Mieszkańcy terenów wiejskich stanowią około 21% ogólnej liczby mieszkańców województwa.

W ramach konkursu ogłoszonego przez Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego na wybór Lokalnej Grupy Działania wpłynęło 15 wniosków. Tyle też Lokalnych Grup Działania funkcjonuje na terenie województwa śląskiego. Są to:

  1. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo dla rozwoju"
  2. Lokalna Grupa Działania „Perła Jury"
  3. Lokalna Grupa Działania „Bractwo Kuźnic"
  4. Stowarzyszenie „Partnerstwo Północnej Jury"
  5. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Cieszyńska Kraina"
  6. Fundacja „Partnerstwo Dorzecza Kocierzanki i Koszarawy"
  7. Stowarzyszenie „Razem na wyżyny"
  8. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Ziemia Bielska"
  9. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Morawskie Wrota"
  10. Stowarzyszenie „LYSKOR"
  11. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Ziemia Pszczyńska"
  12. Stowarzyszenie „Lokalna Grupa Działania Żywiecki Raj"
  13. Związek Stowarzyszeń Lokalna Grupa Działania „Brynica to nie granica"
  14. Fundacja Lokalna Grupa Działania „Spichlerz Górnego Śląska"
  15. Lokalna Grupa Działania „Zielony Wierzchołek Śląska".

LGD w województwie śląskim obejmują (stan na dzień 30 lipca 2011 r.) łączny obszar 95 gmin o charakterze wiejskim lub miejsko-wiejskim, o powierzchni 7.869 km2. Tereny te zamieszkuje ponad 911 tys. osób, co stanowi około 92 % ludności wiejskiej w regionie. LGD z terenu województwa śląskiego w momencie wyboru LGD do realizacji LSR miały największą w kraju średnią liczbę mieszkańców przypadającą na jedną LGD, tj. 59,72 tys. (dane z 2006 r.).