Centrum Kultury w dawnej synagodze

W Żarkach oddano do użytku Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury. Mieści się on w budynku dawnej synagogi

Co prawda, działalność kulturalna prowadzona była w obiekcie już od lat 50. XX wieku, jednak przez dziesięciolecia przeprowadzane były tylko najkonieczniejsze bieżące remonty. W efekcie w 2007 roku stan techniczny budynku stał się na tyle zły, że decyzją straży pożarnej wyłączono z użytkowania główną salę widowiskową.

Jednocześnie ważna stała się potrzeba przywrócenia obiektowi rangi kulturowego dziedzictwa. Żarecka synagoga jest bowiem historycznym świadectwem współistnienia w mieście dwóch narodowości i kultur. Społeczność żydowska była w Żarkach bardzo liczna. W II połowie XIX wieku liczyła ona ok. 60 proc. mieszkańców.

Do tej pory wiele jest miejsc upamiętniających obecność społeczności żydowskiej w Żarkach. Wytyczony został nawet Szlak Kultury Żydowskiej. Synagoga stanowi jeden z najbardziej interesujących obiektów na szlaku, jednak ze względów technicznych dotychczas nie było możliwości jego zwiedzania.

Na gruntowną, 2-etapową przebudowę tego obiektu udało się pozyskać środki z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Etap I zrealizowany w ramach Programu Rozwoju Subregionu Północnego, natomiast etap II - poprzez ścieżkę konkursową. Łącznie prace pochłonęły prawie 5 mln złotych, z czego unijne dofinansowanie pokryło ponad 4 mln zł.

W pierwszej części wykonano najpilniejsze prace konieczne do przywrócenia pełnego użytkowania budynku. Aby spełnić wymogi bezpieczeństwa przeciwpożarowego, łatwopalny strop zastąpiono ognioodpornym oraz udrożniono drogi ewakuacyjne.

Drugi etap przebudowy ukierunkowany był z kolei na zwiększenie ogólnej funkcjonalności obiektu. Prace objęły modernizację stanu technicznego budynku. W tym celu przebudowano układ pomieszczeń, wymieniono instalacje, doposażono pracownie i zagospodarowano teren przyległy. Jednym z ważniejszych elementów tego etapu było stworzenie pracowni multimedialnej, w której zgromadzono judaika i pamiątki po mieszkańcach Żarek pochodzenia żydowskiego. Projekt przebudowy był wzorowany na dawnych zdjęciach, aby np. w elewacji frontowej nawiązać do przedwojennego wyglądu tego budynku.

Inwestycja wpłynie na podniesienie i wzbogacenie oferty kulturalnej i turystycznej w środowisku lokalnym i regionie, co stymulować będzie rozwój społeczno-gospodarczy gminy i otoczenia. Pozwoli także na pełniejsze i szerzej zakrojone wypromowanie Żarek - miejsca najlepiej zachowanych judaików w północnej części województwa śląskiego - jako miasta „na styku dwóch kultur".