„Zmiany cywilizacyjno-kulturowe i społeczne odciskają swoje piętno na sferze językowej, doprowadzając do przekształceń, przeobrażeń, a często groźby zaniku gwar, tak żywych jeszcze niedawno, a ważnych do integracji społecznej i tożsamościowej" - czytamy w dokumencie, który dziś przyjął Sejmik Województwa Śląskiego.

Na terenie województwa śląskiego występuje wiele dialektów oraz gwar, terytorialnych odmian języka, wyodrębnionych z języka ogólnego. Posługuje się nimi przeważnie miejscowa ludność zamieszkująca określony obszar. Odmiany te nie zostały dotąd odpowiednio opisane, skodyfikowane, a więc i nie zostały odpowiednio ochronione przed zapomnieniem. Tradycje i przekazy ustne, w tym język jako nośnik, to żywy wymiar niematerialnego dziedzictwa kulturowego przekazywanego z pokolenia na pokolenie. Dostrzeżenie ważności tej spuścizny, jej bogactwa i różnorodności jest konieczne z uwagi na ulotność przekazu.

W 2003 r. UNESCO uchwaliło Konwencję w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Konwencja weszła w życie w Polsce w 2011 roku.

Ochrona języka jako niematerialnego dziedzictwa kulturowego jest jednym z zadań samorządu na szczeblu regionu. Postępujące zmiany społeczno-kulturowe przyczyniają się do zaniku i marginalizacji gwar i dialektów, ważnych z punktu widzenia lokalnych społeczności i ich tradycji. Działania związane z ich ochroną wpisują się nie tylko w politykę na szczeblu unijnym, ale i regionalnym, zapisy dotyczące ochrony gwar znajdujemy bowiem w przyjętej przez Sejmik „Strategii rozwoju kultury w województwie śląskim na lata 2006-2020".

W przyjętym dziś apelu czytamy, że „Sejmik Województwa Śląskiego zwraca się z apelem do instytucji naukowych, badawczych, instytucji kultury, środowisk twórczych, mediów oraz jednostek samorządu terytorialnego naszego regionu, o podjęcie i wspomaganie działań zmierzających do zachowania, ochrony i wspierania wszelkich form promocji i poczynań związanych z bogactwem dialektologiczno-gwarowym naszego województwa". 

„Ten apel kierujemy również do innych sejmików, bo chcemy znaleźć sojuszników, by wypracować również jakieś ustawowe formy ochrony, a zwłaszcza finansowania ochrony gwar" - mówił marszałek Mirosław Sekuła. 

W trakcie sesji wystąpienia w gwarze zaprezentowali Krystian Czech, dyrektor Domu Kultury w Brynicy (woj. opolskie), Betina Zimończyk z Rybnika, Łucja Dusek z Jaworzynki oraz Danuta Skalska z Bytomia (Towarzystwo Miłośników Lwowa).