Szlak Paulinów – droga do wiedzy, kultury i tradycji
To wyjątkowe na mapie regionu miejsce ma stać się jedną z jego turystycznych wizytówek i jednocześnie stykiem wiedzy o jego pochodzeniu, aktywności, ale także ważnym punktem dla ludzi poszukujących wartości duchowych ukrytych w sacrum.
Strategia jest kontynuacją deklaracji podpisanej w marcu 2019 roku pomiędzy województwem a Zakonem Paulinów. Według pierwszych założeń, Szlak Paulinów ma być uniwersalny pod względem dostępności – dostosowany zarówno do pieszych, jak i zmotoryzowanych i rowerzystów z opisem miejsc, kwerendą historyczną, a nawet info-kioskami. Do projektu, obok klasztoru na Jasnej Górze wpisano także dwie inne perły kultury paulińskiej w regionie – klasztor wraz z Sanktuarium Matki Bożej Patronki Rodzin w Leśniowie oraz klasztor z parafialnym kościołem pw. Św. Barbary w Częstochowie. W kolejnych etapach strategii rozwoju, ma on zostać rozbudowany o inne regiony, w tym m.in. sąsiednią Małopolskę, a nawet wykraczać poza granice Polski – silne tradycje paulińskie są ciągle obecne na Węgrzech, które są kolebką zakonu, szlak poprowadzony zostanie także do Włoch, Chorwacji, czy bliżej – na Słowację.
- Europejski Szlak Dziedzictwa Kulturowego Paulinów będzie swoistym kompendium wiedzy o tym wyjątkowym miejscu nie tylko dla pielgrzymujących na Jasną Górę, gdzie bije duchowe serce naszego kraju, ale także dla pasjonatów historii. Szlak Paulinów będzie przyciągał turystów z wielu zakątków Europy. To wyjątkowa okazja, by poznać genezę Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, a warto zaznaczyć, że jest on obecny w Polsce od 1382 roku. Wyjątkowe obiekty architektury sakralnej, krajobrazy Jury Krakowsko-Częstochowskiej w tle, to ogromna wartość tej części naszego regionu. Mieszkańcom naszego województwa jest on bardzo dobrze znany, niemniej jestem przekonany, że każdy kto przyjedzie tam po raz pierwszy, zakocha się w tym miejscu i wiele razy będzie chciał je zwiedzić ponownie – podkreśla marszałek województwa Jakub Chełstowski.
- Rozwijając ten bardzo ważny dla naszego dziedzictwa kulturowego projekt, będziemy także starali się pozyskać środki z Regionalnego Programu Operacyjnego na ten cel – dodaje wicemarszałek Wojciech Kałuża.
Kulturowe dziedzictwo Paulinów sięga XIII wieku. Charyzmat zakonu wskazuje na łączenie życia kontemplacyjnego z działalnością apostolską. Za założycieli wspólnoty uważa się biskupa Bartłomieja, ordynariusza Pięciu Kościołów oraz bł. Euzebiusza z Ostrzychomia. Patronem Zakonu jest św. Paweł z Teb, żyjący na przełomie III i IV w. w Egipcie, uznawany za pierwszego historycznie mnicha. Wraz z rozwojem zakonu i wzrastającą liczbą klasztorów i kościołów paulini wytworzyli swój styl założeń architektonicznych oraz wystrojów wznoszonych przez siebie siedzib oraz miejsc kultu. Na poszczególnych terenach powstawały budowle, których sporo, mimo ogromnych zniszczeń dokonanych przez Turków w wieku XVI na Węgrzech i innych zawieruch wojennych, zachowało się do naszych czasów. O wysokiej kulturze materialnej paulinów świadczą liczne zabytki ruchome stanowiące spuściznę pokoleń mnichów zakonu. Należą do nich: archiwalia, rękopisy, starodruki, malarstwo, rzeźba, meble, paramenty liturgiczne (złotnictwo i tkaniny). Osobną dziedziną, w której kultura paulińska posiada szczególne osiągnięcia jest muzyka kościelna a jej materialnym śladem są liczne archiwalia muzyczne zachowane do dziś, w tym zabytkowe księgi liturgiczne oraz dawne instrumenty muzyczne.
Pierwszy klasztor pauliński powstał w Częstochowie na wzgórzu jasnogórskim i nie bez przyczyny to właśnie tutaj znajdzie się centrum realizacji projektów. Szlak posiada już nawet własny logotyp.
- Chcemy uzewnętrznić i przekazać to wszystko, co przez wieki zostało przez Paulinów wypracowane, a początkiem tego wspólnego dzieła była Jasna Góra – mówi o. Arnold Chrapkowski, generał Zakonu Paulinów.
Szlak Paulinów będzie miał charakter turystyki duchowej. Trzy drogi – aktywności, duchowości i wiedzy, jak zaznacza o. Arnold Chrapkowski – mają splatać się w jedną wspólną drogę do Boga.
- Jest to wartość wielowymiarowa. Szlak porusza wiele różnych wątków związanych z materialnym i niematerialnym dziedzictwem Zakonu Paulinów, takich jak wiara, duchowość, kult maryjny, ruch pielgrzymkowy, życie zakonne, architektura sakralna i obronna, sztuka, także ta współczesna, historia Polski, tożsamość narodowa czy patriotyzm. Założeniem Szlaku Paulinów jest wejść głębiej pod powierzchnię wiary, kultury i historii, a jego ideą duchowość w drodze – podsumowuje o. Arnold Chrapkowski.