Jesteśmy w pierwszej dziesiątce najdynamiczniej rozwijających się regionów według prestiżowego raportu Financial Times, Śląskie to miejsce niezwykle atrakcyjne dla inwestorów, a nowa prognoza unijna plus środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji gwarantują nam ponad 5 mld euro w budżecie województwa. Takimi pieniędzmi nie dysponowaliśmy nigdy wcześniej. To kapitał dla kolejnych pokoleń, ale ich jutra, nie byłoby bez naszego dzisiaj.

Infrastruktura drogowa

Kończąca się kadencja zarządu województwa będzie rekordowa pod względem ilości inwestycji drogowych. Od 2018 do 2024 roku na ten cel zostanie w sumie przeznaczonych aż 2,7 mld zł. Wiele modernizacji jest już zakończonych. 

Intensywna pod względem ilości oddanych do użytku dróg zrealizowanych przy finansowym wsparciu województwa była szczególnie końcówka 2021 roku. Na początku listopada 2021  do użytku oddano przebudowaną Drogę Wojewódzką nr 933 na odcinku od DK 78 w Wodzisławiu Śląskim do ronda przed granicą z Jastrzębiem Zdrój. Dostępne dla kierowców są cztery trasy: DW nr 929 od granicy Rybnika do węzła Świerklany, odcinek DW 933 pomiędzy Pawłowicami i Pszczyną, DW 943 w Lalikach i DW 941 w Wiśle.

Wcześniej, bo na początku października 2021 roku oficjalnie do użytku oddano mierzący 12,6 km odcinek Drogi Wojewódzkiej nr 913 od skrzyżowania z DK 78 w Celinach Nowej Wsi do skrzyżowania z DW 86 w Będzinie. To alternatywna do drogi S1 trasa dojazdowa do portu lotniczego w Pyrzowicach. Roboty prowadzono na terenie czterech gmin: Ożarowic, Mierzęcic, Bobrownik, Psar oraz miasta Będzina.

W pierwszej połowie marca 2022 oficjalnie drogę Rudnik – Racibórz, ważną część budowanej trasy łączącej docelowo Racibórz z Pszczyną. Wartość inwestycji wyniosła 274,7 mln zł. Ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014-2020 przeznaczono 146 mln zł. Z budżetu Województwa Śląskiego przekazano 128,7 mln zł.

Nowa droga o długości 7,74 km została wybudowana na odcinku od DK nr 45 w gminie Rudnik do skrzyżowania z istniejącą DW 935 ul. Rybnicką w Raciborzu. Droga przebiega przez tereny rolne w gminie Rudnik i Racibórz-Miedonia. Obwodnicę poprowadzono równolegle do wałów przeciwpowodziowych Odry. Na dalszym odcinku droga przecina Odrę i jest usytuowana równolegle do wałów kanału Ulga, mija stawy po wyrobiskach byłej cegielni i krzyżuje się z DW 919. Na dalszym odcinku droga poprowadzona jest nad czynną linią kolejową nr 151 relacji Kędzierzyn Koźle-Chałupki i kieruje się w stronę ul. Piaskowej, włączając się w istniejącą DW 935.

- Wszystkie przebudowywane i budowane drogi wojewódzkie w regionie są dostosowane do maksymalnego nacisku osi 11,5 tony. Stosuje przy tym najnowsze rozwiązania techniczne biorąc pod uwagę tzw. „koszt życia drogi”. To sprawia, że przewidywana trwałość dróg, które budujemy i przebudowujemy wynosi aż 50 lat. Oznacza to, że w tym czasie nie będzie konieczności ich gruntownej modernizacji – dodaje Zbigniew Tabor, dyrektor Zarządu Dróg Wojewódzkich w Katowicach.

Inwestycja, na którą czekano dekady

Całe lata o budowę obwodnicy w Koziegłowach dopraszali się mieszkańcy Subregionu Północnego. Inwestycja powstanie przy wsparciu Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg oraz Województwa Śląskiego, które przekażą na ten cel równo po 100 mln zł. Na początku maja ub. roku podpisano umowę pomiędzy samorządem regionalnym a stroną rządową. Obwodnica będzie przebiegała przez gminy Koziegłowy i Woźniki jako docelowy ślad drogi wojewódzkiej nr 789. W praktyce będzie stanowiła jeden z podstawowych korytarzy dojazdowych do drogi krajowej nr 1  - obecnie DK 91 - oraz autostrady A1. Początek obwodnicy zaprojektowano na rondzie przy skrzyżowaniu obwodnicy Woźnik z DW 789.  Zakończenie przebiegu drogi przyjęto w rejonie miejscowości Koziegłówki. Projektowana obwodnica będzie miała długość ok. 7,3 km. Zakłada budowę nowego odcinka drogi klasy technicznej G, o przekroju jednojezdniowym, o szerokości pasa ruchu 3,5 m i szerokości pobocza minimum 1,25 m. Projektowana nośność drogi - dopuszczalny nacisk osi ma wynosić 115 kN. W ramach inwestycji powstaną skrzyżowania – wstępnie zaprojektowano sześć skrzyżowań oraz jeden węzeł drogowy na DK 91. Zaprojektowano również trzy wiadukty nad istniejącymi drogami i ciekami wodnymi. Obecnie ruch samochodowy prowadzony jest głównie ciągiem drogowym, który tworzy DW 789.

Obwodnica poprawi przepustowość i prędkość ruchu tranzytowego co obniży koszty transportu zarówno pod względem ekonomicznym jak i społeczno-środowiskowym. Wyprowadzenie ruchu tranzytowego poprawi jakość życia mieszkańców. Zmniejszy nie tylko hałas, ale także emisję spalin. Wpłynie też korzystanie na poprawę bezpieczeństwa i bez wątpienia przyczyni się do rozwoju tej części regionu.

Faktem staje się przebudowa drogi wojewódzkiej przebiegającej przez Koniecpol. Pod koniec sierpnia ub. roku rozstrzygnięto procedurę przetargową na wykonanie prac budowlanych dla zadania „Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 786 na odcinku od m. Koniecpol do granicy Województwa Śląskiego” za kwotę 75,5 mln zł” Zadanie będzie realizowane z środków własnych województwa. Przebudowany zostanie odcinek o długości 6,4 km (fragment etapu II + etap III) od skrzyżowania DW nr 786 z ul. Chrząstowską (skrzyżowanie objęte przebudową) w miejscowości Koniecpol do granicy Województwa Śląskiego. Zmodernizowane będą również obiekty mostowe, zbudowana zostanie infrastruktura techniczna: kanalizacja deszczowa i oświetlenie. Prace rozpoczną się na przełomie trzeciego i czwartego kwartału bieżącego roku. Planowany termin realizacji zadania to czwarty kwartał 2024 roku.

- Wzdłuż tej drogi zlokalizowana jest szkoła, przychodnia, sklepy. Można powiedzieć, że wokół DW 786 koncentruje się życie Koniecpola, ale brak kompleksowej przebudowy znacznie obniżał poziom jej bezpieczeństwa. Modernizacja na tak dużą skalę rozwiąże ten problem – tłumaczy Ryszard Suliga, burmistrz Koniecpola.

Wielki remont w sercu regionu

Jesienią 2024 roku zakończy się remont DW 934. Umowę podpisano w czerwcu 2022 roku w Urzędzie Miasta w Imielinie. Droga jest bardzo ważnym odcinkiem tranzytowym pomiędzy Śląskiem a Małopolską. Przebudowa ma obejmować odcinek DW 934 od skrzyżowania DW 934 (ulica Imielińska) z ulicami Miarki i Dobrą w Imielinie do rejonu przejazdu kolejowego w Bieruniu na długości ok. 9 km. Inwestycja jest współfinansowana z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. Modernizacja będzie kosztowała 148 mln zł. Środki na realizację przekazano Województwu Śląskiemu. DW 934 stanowi uzupełnienie kluczowej sieci drogowej, łącząc DK44 i S1. Jest to jeden z głównych szlaków dojazdu m.in. do KWK „Piast”, jak również terenów przemysłowych, na których znajduje się m.in. firma FIAT. DW 934 jest drogą o znaczeniu tranzytowym dla dostawców i dystrybutorów oraz dla pracowników dojeżdżających do zakładów pracy. Droga charakteryzuje się bardzo wysokim natężeniem ruchu, powodującym efekt „wąskiego gardła” na kluczowej drodze dla połączenia międzyregionalnego (Śląsk i Małopolska). Droga posiada zdegradowaną nawierzchnię, niesprawny system odwodnienia, a ruch pieszych, rowerów i pojazdów mechanicznych nie jest właściwie odseparowany (brak jest tzw. azyli, wysp ograniczających prędkość pojazdów). Kwestie te wpływają negatywnie na bezpieczeństwo w ruchu drogowym.

Inwestycja obejmuje przebudowę konstrukcji nawierzchni, ujednolicenie szerokości jezdni, przebudowę skrzyżowań, budowę zatok autobusowych, budowę i przebudowę chodników i ciągów pieszo-rowerowych, przebudowę zjazdów. Konstrukcja drogi zostanie wykonana z wykorzystaniem najnowszych dostępnych na świecie technologii. Wszystkie warstwy bitumiczne zostaną wykonane z asfaltów wysokomodyfikowanych.

Jesienią 2022 roku w Poczesnej zakończono przebudowę drogi wojewódzkiej nr 791 na odcinku od skrzyżowania z DK91 do skrzyżowania z DK 78 w Zawierciu o długości 24, 5 km. Inwestycja jest zlokalizowana na terenie sześciu gmin: Poczesna, Kamienica Polska, Poraj, Myszków, Koziegłowy, Zawiercie. Łączny koszt inwestycji zamknął się w kwocie 246,7 mln zł, w tym wartość dofinansowania z Unii Europejskiej to 139,4 mln zł. Zakres prac obejmował przebudowę drogi wojewódzkiej nr 791 o długości 24,5 km i polegał na rozbudowie układu drogowego wraz z budową nowej i przebudową istniejącej infrastruktury – tj. sieci wodociągowej, gazowej, kanalizacyjnej, telekomunikacyjnej, elektroenergetycznej i oświetlenia ulicznego.

Żywiecczyzna remontuje

Zakończyła się modernizacja drogi wojewódzkiej od Czernichowa do skrzyżowania z DW 946 w Żywcu - Oczkowie. Umowa na opracowanie dokumentacji projektowej dla przebudowy drogi wojewódzkiej nr 948 od DK 52 do DW nr 946 została podpisana jeszcze w 2015 roku. Zadanie było podzielone na dwie części: od skrzyżowania z DK 52 w Kobiernicach do granicy Czernichowa (tutaj prace nadal są jeszcze prowadzone) oraz od Czernichowa do skrzyżowania z DW 946 w Żywcu - Oczkowie. Druga część zadania jest już zakończona i oddana do użytku. Pierwsza część zadania zamknie się kwotą 155 mln zł, druga 60 mln zł. Zadanie od Czernichowa do Oczkowa obejmowała przebudowę drogi wojewódzkiej nr 948 o długości ok. 4,5 km. Trwa modernizacja DW 948 biegnącej od Żywca do Kobiernic, przy jeziorach Międzybrodzkim i Żywieckim jest już na półmetku. Koniec prac zaplanowany jest na październik przyszłego roku. Na całej przebudowywanej DW 948 od Kobiernic do Żywca, liczącej 17,5 km długości, przebudowywanych jest osiem mostów, 48 przepustów i trzy obiekty inżynieryjne kanalizacji deszczowej.

Faza realizacji

Pierwszą z inwestycji jest północno-zachodnia obwodnica Raciborza. Dokumentacja projektowa ma być gotowa w trzecim kwartale 2025 roku, a finisz prac przewidziany jest na czwarty kwartał 2027 roku.  Długość odcinka wyniesie 4 km. Zadanie  zostało zgłoszone przez Województwo Śląskie do Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Kwota przyznanego dofinansowania wynosi 72 mln zł. Planowana inwestycja zlokalizowana jest na terenie powiatu raciborskiego, gminy Rudnik i Raciborza. Droga będzie przebiegać głównie przez tereny rolnicze o rozproszonej zabudowie. Miejsce włączenia początku projektowanej obwodnicy – rejon skrzyżowania drogi wojewódzkiej nr 935 z drogą krajową nr 45 w miejscowości Rudnik; koniec - włączenie do DW 416 na odcinku między skrzyżowaniem DW 417 z DW 416 a obszarem zabudowanym Raciborza. Druga z inwestycji to również liczący ponad 4 km odcinek. Będzie to przebudowa DW 910 od DK 86 do granicy z Dąbrową Górniczą. Koszt inwestycji to 109 382 537 zł brutto, a ma ona zakończyć się w drugim kwartale 2026 roku. Będzie ona podzielona na trzy etapy: pierwszy obejmie ulicę Czeladzką – od skrzyżowania z drogą krajową nr 86 do skrzyżowania „nerka”; drugi skrzyżowanie „nerka” do mostu nad rzeką Czarna Przemsza; trzeci od mostu nad rzeką Czarna Przemsza do granicy miasta na prawach powiatu Dąbrowa Górnicza. Odcinek drogi wojewódzkiej nr 910 przewidziany do przebudowy rozpoczyna się na skrzyżowaniu z drogą krajową nr 86 oraz nr 94 w Będzinie, natomiast kończy się na granicy Dąbrowy Górniczej.

Powstanie most na Odrze

Obiekt zostanie zbudowany w ciągu Drogi Wojewódzkiej 421. W istniejącym przebiegu DW 421 jest drogą obsługującą głównie ruch lokalny i częściowo tranzytowy. Umowę podpisano pod koniec stycznia. Wartość tego projektu to aż 293,7 mln zł. Most będzie miał długość 633,6 m i składał się z 13 przęseł o rozpiętości od 40 do 50 m. Ze względu na ilość przęseł, obiekt zostanie zrealizowany w technologii nasuwania podłużnego. Jest to kolejne, po obwodnicy Raciborza, połączenie na osi wschód-zachód pokonujące Odrę i łączące komunikacyjnie Województwa Śląskie i Opolskie. Dla lokalnego ruchu ta inwestycja ma kolosalne znaczenie. Niektórzy rolnicy mają pola z jednej i drugiej strony. Kursujący prom nie rozwiązuje sprawy na dłuższą metę nie działa ze względu na niski bądź wysoki stan rzeki.

Ochrona zdrowia

W ciągu ponad pięciu lat kadencji samorządu województwa nakłady na służbę zdrowia wzrosły pięciokrotnie. Choć nie był to czas łatwy ze względu na pandemię COVID-19. Mimo to do szpitali trafił najwyższy klasy sprzęt, szczególnie ważny w walce z nowotworami. Od 2019 do 2024 na ochronę zdrowia wydano 646 586 898,89 zł. Nakłady zatem wzrosły pięciokrotnie.

Na froncie walki z COVID-19

Województwo Śląskie przekazało na walkę z koronawirusem ponad 320 mln zł. To najwięcej w skali kraju. W regionie na ten cel pomiędzy szpitale podzielono ogółem aż 123 mln zł, które trafiły do kilkudziesięciu placówek medycznych. Sejmik Województwa Śląskiego zdecydował się przekazać na służbę zdrowia dodatkowe 62 mln zł z budżetu. Pomoc w kwocie 11,3 mln zł otrzymały szpitale powiatowe. Ważną rolę w pracach nad COVID 19 pełnili naukowcy z Laboratorium Genetycznego Gyncentrum, którzy w trudnych miesiącach pandemii zajmowali się wyizolowaniem i sekwencjonowaniem genomu wirusa SARS-CoV-2. Przedsięwzięcie otrzymało wsparcie województwa. Laboratorium otrzymało z funduszy unijnych 2,5 mln zł zakup sprzętu oraz adaptację pomieszczeń. Po podpisaniu aneksu do umowy o dofinansowanie wartość całkowita projektu wyniosła ponad 5,2 mln zł. W tamtym okresie uruchomiono także program „Śląskie pomaga” polegający na wsparciu całodobowych placówek sprawujących opiekę nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi. Na ten cel województwo uruchomiło środki w wysokości 13 mln zł. Dzięki temu możliwe było sfinansowanie zatrudnienia nowych pracowników, specjalistów ds. opieki i pielęgnacji podopiecznych, zakup środków ochrony indywidualnej dla pracowników instytucji całodobowej i doposażenie placówek w sprzęt niezbędny do walki z pandemią.

Pandemia nie wstrzymała inwestycji

Batalia z koronawirusem nie wstrzymała inwestycji w sprzęt. Dla przykładu, na początku 2022 roku do dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 wybrane zostały 4 projekty szpitali z terenu województwa na łączną kwotę ponad 35,7 miliona złotych. Beneficjentami dofinansowania zostały: Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. Janusza Daaba w Piekarach Śląskich, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju w ramach projektu „Przebudowa Izby Przyjęć Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego Nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju, Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Cieszynie i Szpital Miejski w Siemianowicach Śląskich. Centrum Leczenia Oparzeń im. dr. Stanisława Sakiela w  Siemianowicach Śląskich,  wiodący ośrodek zajmujący się kompleksowym leczeniem urazów oparzeniowych i ran przewlekłych oraz placówka realizująca własne badania naukowe w wyspecjalizowanych laboratoriach szpitalnych, rozpoczęła świadczenie usług z zakresu medycyny nuklearnej. Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej zmodernizował dwie sale Centralnego Bloku Operacyjnego. Inwestycja kosztowała 4,2 mln złotych. Pieniądze na ten cel pochodziły z budżetu Województwa Śląskiego.

W salach zastosowano m.in. nowoczesne rozwiązania informatyczne, zainstalowano nową klimatyzację, wentylację oraz instalację elektryczną. Rozdzielona została wspólna myjnia chirurgów.  Po remoncie każda z sal ma odrębne stanowisko, w którym lekarze będą przygotowywać się do operacji

W Śląskim Centrum Chorób Serca jesienią 2022 roku oddano do użytku obiekt A+ m.in. z nowoczesną Izbą Przyjęć, oddziałami klinicznymi i nowoczesnymi pracowniami. Inwestycję kwotą 12 mln zł wsparło Województwo Śląskie.

W praktyce, zadanie polegało na połączeniu obiektu A+ z wcześniej zrealizowanymi segmentami B i C tworząc jednolity obiekt szpitalny. Cały proces diagnostyczno-decyzyjny od tej pory będzie odbywał się w obrębie interdyscyplinarnego zespołu lekarskiego, zlokalizowanego w spójnym kompleksie szpitalnym, co podniesie komfort chorego i jego poczucie bezpieczeństwa. Zapewnia to też ciągłość leczenia od opieki ambulatoryjnej, poprzez diagnostykę, terapię aż po leczenie wysokospecjalistyczne i rehabilitację.

Zakończyła się modernizacja traktu porodowego i oddziału neonatologicznego w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 3 w Rybniku. Młode mamy i ich niemowlaki zyskały komfortowe warunki pobytu. Modernizacja poprawiła jakość i komfort leczenia poprzez stworzenie możliwości odbycia porodów rodzinnych, dostosowania oddziałów do aktualnie obowiązujących standardów i przepisów, poprawę estetyki pomieszczeń oraz poprawę bezpieczeństwa i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych. Gruntowna modernizacja oddziału pochłonęła około 11 mln 730 tys. zł. Województwo wsparło inwestycję blisko 1,4 mln zł.

W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 5 im. św. Barbary po trwających niespełna pół roku pracach budowlanych zakończył modernizację pierwszej części poradni specjalistycznych. Modernizacja ta nie tylko znacząco podnosi standardy opieki, ale także przyczyni się do stworzenia bardziej efektywnego i przyjemnego środowiska pracy dla personelu. Całkowity koszt projektu wyniósł ponad 5,8 mln zł, z czego 4 mln złotych pochodziło z dotacji budżetu Województwa Śląskiego, a reszta ze środków własnych szpitala.

Województwo wspiera in-vitro

Realizacja programu „Wsparcie leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego – in vitro dla mieszkańców Województwa Śląskiego na lata 2023-2026” przyjętego przez większość radnych Sejmiku pod koniec ubiegłego roku obejmie na początek około dwóch tysięcy w naszym regionie. Na realizację i promocję programu w latach 2023-2026 zarząd Województwa Śląskiego zaplanował łącznie 20 mln zł, czyli po 5 mln zł na każdy rok. Program adresowany jest do par pozostających w związku małżeńskim lub w związku partnerskim, bezskutecznie starających się o dziecko, zamieszkujących Województwo Śląskie. Przynajmniej jedna z osób musi zamieszkiwać na terenie naszego województwa przynajmniej od trzech miesięcy.

Skuteczna broń w walce z rakiem

Zakup cytobusu jest częścią większego projektu realizowanego przez Katowickie Centrum Onkologii, w którym nowoczesne technologie są wykorzystywane w walce z nowotworami, zwiększona jest też dostępność do profilaktyki i diagnostyki oraz podniesienie jakości leczenia. Wartość projektu to 28 mln zł, a dofinansowanie unijne to blisko 21 mln zł.

- Cytobus ma służyć tym pacjentkom, które w okresie pandemii COVID-19 nie znalazły się w gabinetach ginekologicznych. Rak szyjki macicy dotyka ok. 2,5 tys. kobiet rocznie, wiele z nich trafia do nas w bardzo zaawansowanym stadium choroby. To nowotwór, który da się wyleczyć, tylko musi być szybko zdiagnozowany. Mam nadzieję, że dzięki tym działaniom uratujemy wiele mieszkanek naszego regionu – przekonuje dyrektor Katowickiego Centrum Onkologii, Włodzimierz Migacz.

Katowickie Centrum Onkologii dzięki wparciu województwa dysponuje najnowszej klasy sprzętem, w tym robotem DaVinci niezwykle skutecznym w walce z nowotworami trzonu macicy, prostaty, jelita grubego i układu pokarmowego. Zestaw składa się z robota wraz z narzędziami, sterylizatora plazmowego, myjni przelotowej i stołu operacyjnego. Jak działa w praktyce? Lekarz siedzi przy konsoli chirurgicznej, która odpowiada za sterowanie robota z ramionami. To one wykonują zabieg na pacjencie. Konsola chirurgiczna pozwala ramionom operować pacjenta. Tzw. pająk jest narzędziem robotycznym, które podpinane jest do pacjenta. Wszystkim steruje operator chirurg.

- Maszyna jest rewolucyjna, bez wątpienia to niesamowity skok technologiczny. Stopień zaawansowania robota chirurgicznego jest no fenomenalny. Co więcej, robot chirurgiczny da Vinci ułatwi lekarzom wykonywanie skomplikowanych zabiegów chirurgicznych metodą małoinwazyjną. Dzięki zastosowaniu robotów jesteśmy w stanie oferować operowanie bardziej precyzyjne Możemy przez kilka małych ranek, które są wielkości dziurki od klucza zoperować pacjenta, dzięki czemu szybciej dojdzie do siebie. Jest bardzo dobrze, precyzyjnie zoperowany, ma super rokowanie, a jednocześnie może pójść do domu w okolicach 2 lub 3 dni po operacji do domu – wyjaśnia dr Daniel Kurczyński z Katowickiego Centrum Onkologii.

Okulistyka śrubuje rekordy

Specjaliści pod przewodnictwem prof. dr hab. n. med. Edwarda Wylęgały dokonali 200. przeszczepu rogówki w ciągu roku (2022-2023) To absolutny rekord w skali całego kraju.

- To oznacza, że w każdym tygodniu, na 52 tygodnie w roku, wykonujemy co najmniej 4 przeszczepy - wylicza prof. dr hab. n. med. Edward Wylęgała, kierownik Katedry I Oddziału Klinicznego Okulistyki z Pododdziałem Okulistyki Dziecięcej Okręgowego Szpitala Kolejowego w Katowicach. - Naszym atutem są świetnie wyposażone bloki operacyjne, jedne z najnowocześniejszych w Europie. Wykorzystujemy wszystkie dostępne technologie – lasery i 3D. Dysponujemy świetnym zespołem pięciu profesorów. Stosujemy takie rozwiązania jak sztuczna rogówka, przeszczepy warstwowe tylne oraz przeszczepy komórek macierzystych.

Nowe stacje pogotowia

Po Mysłowicach i Sosnowcu zmodernizowaną stację Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego mają Tychy. Inwestycja kosztowała ponad 4,6 mln zł.  Wsparcie samorządu województwa przekroczyło 2,2 mln zł. Na miejscu stacjonują cztery zespoły wyjazdowe.

Największa inwestycja w historii Kolei Śląskich

26 elektrycznych zespołów trakcyjnych z możliwością dokupienia 4 sztuk trafi do Kolei Śląskich. Wartość zamówienia to rekordowe 1,3 mld zł z czego istotna część, bo aż 652 mln zł to dofinansowanie z Unii Europejskiej.

Na zakup składa się zakup 26 sztuk nowoczesnego, energooszczędnego taboru przystosowanego do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz usługa wieloletniego utrzymania taboru (do grudnia 2035 roku). Jest to największy pod względem wartości projektu i wysokości dofinansowania projekt strategiczny Województwa Śląskiego w obecnej perspektywie unijnego finansowania.

Pierwszy z zamówionych składów ma trafić do Kolei Śląskich w czerwcu 2026 roku. Zeroemisyjne pociągi są bardziej efektywne energetycznie, co przekłada się na niższe koszty eksploatacji i mniejsze zużycie zasobów naturalnych. Tyko w ubiegłym roku Koleje Śląskie przewiozły 22 mln pasażerów.

Zielone Śląskie

Marszałkowski Program Poprawy Jakości Powietrza to jeden z kluczowych proekologicznych projektów mijającej szóstej kadencji samorządu województwa. Dotąd odbyły się dwie edycje, a w drugiej do podziału była kwota 15,7 mln zł. Przyznano także środki na projekty związane z Odnawialnymi Źródłami Energii w sześciu gminach regionu. Tu kwota wyniosła aż 470 mln zł.

Przez dekady byliśmy regionem, który borykał się z ogromnymi problemami pod kątem ochrony środowiska. Dziś patrzymy w przyszłość z optymizmem. Nasze województwo jest liderem programu „Czyste powietrze”, którego ideą jest wymiana źródeł ciepła na przyjazne środowisku naturalnemu, realizujemy uchwałę antysmogową, przyjęliśmy także program Zielone Śląskie rozpisany do 2030 roku, a jego podstawowym założeniem jest swoista ekologiczna transformacja Śląska. Program Poprawy Jakości Powietrza jest kolejnym etapem przywracania świadomości ekologicznej. W realizacji każdego projektu istotne są finanse. W mijającej kadencji samorządu województwa podnoszenie nakładów na działania związane z ekologią należało do priorytetów.

Na realizację w sumie siedmiu projektów pula 470 mln zł została rozdysponowana pomiędzy sześć gmin: Czechowice-Dziedzice (23 751 718,00 zł; projekt Od węgla do słońca – odnawialne źródła energii dla mieszkańców gmin Czechowice-Dziedzice i Hażlach), Miasto Rybnik (143 575 359,50 zł, projekt „Zielona energia na terenie Gmin Partnerskich: Rybnik, Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Pszów, Świerklany”), Tarnowskie Góry (109 317 499,98 zł; projekt „Rozwój energetyki rozproszonej opartej o odnawialne źródła energii na terenie Miasta Tarnowskie Góry, Gminy Bobrowniki oraz Gminy Świerklaniec), Bielsko-Biała (42 949 314,25 zł; projekt „Odnawialne źródła energii dla mieszkańców Bielska-Białej i Zebrzydowic”), Tychy (93 123 922,38 zł; projekt „Postaw na OZE – rozwój energetyki rozproszonej opartej o odnawialne źródła energii na terenie Gmin Partnerskich Tychy i Wyry”), Bytom (35 123 031 zł i 20 260 900,50 zł na projekty „Rozwój energetyki rozproszonej opartej o odnawialne źródła energii na terenie Gminy Bytom i Radzionków” i „Rozwój energetyki rozproszonej opartej o odnawialne źródła energii na terenie Gminy Bytom)

Dużym zainteresowaniem cieszyła się rozpoczęta przed rokiem kontynuacja Marszałkowskiego Programu Poprawy Jakości Powietrza. Nabór trwał do 12 lutego, a w ramach programu zostanie zrealizowanych 77 projektów w 74 gminach. Tym razem do podziału była pula aż 15,7 mln zł - o 10 mln zł więcej niż przed rokiem. Środki zostały rozdysponowane w dwóch konkursach – „Gmina pełną piersią” (700 tys. zł dla pięciu wyróżnionych gmin) oraz „Inicjatywa Antysmogowa” (15 mln zł, które trafiły w sumie do 72 gmin, przy czym Kwota dotacji udzielonej jednej gminie w ramach konkursu nie mogła być niższa niż 50 tys. zł i nie wyższa niż 250 tys. zł)

W konkursie „Gmina pełną piersią” wyróżniono: Godów, Gorzyce, Pilchowice, Psary i Pawłowice. Wśród laureatów „Inicjatywy Antysmogowej” znaleźli się m.in. Czeladź, Racibórz, Radzionków, Siemianowice Śląskie, Wodzisław Śląski, Świerklaniec, Czechowice-Dziedzice, Żory, Żywiec, Ustroń, Skoczów, Sosnowiec, Tworóg, Sławków, Bieruń, Bytom, Psary, Cieszyn, Gliwice, Jejkowice, Kalety, Goleszów, Kłobuck i Ornontowice. 

Śląskie finanse

Szósta kadencja samorządu województwa i Sejmiku była wyjątkowa pod kątem realizacji zadań ze środków unijnych. Nałożyły się na to dwie perspektywy – na lata 2014-2020 i 2021-2027. Łączna pula obu programów wynosi aż 8,88 mld euro.

Dotychczas w ramach dostępnych środków uruchomiono 488 naborów wniosków. W odpowiedzi na nie zostało złożonych 16 tysięcy 621 wniosków o dofinansowanie na kwotę 30,01 mld zł (czyli 190 proc. dostępnej alokacji - tzn. prawie dwukrotnie przekraczające dostępny budżet). Do realizacji zostało wybranych 7 tys. 226 wniosków na łączną wartość dofinansowania 16,3 mld zł, co stanowi 103 proc. wykorzystania alokacji. Według stanu na koniec lutego br. w zatwierdzonych wnioskach o płatność beneficjenci przedstawili wydatki na kwotę dofinansowania UE w wysokości 14,72 mld zł.

- Otwarcie perspektywy finansowej w Polsce na lata 2021-2027 ma ogromne znaczenie z perspektywy naszego regionu. Warto zaś przypomnieć, że także o tych kwestiach rozmawialiśmy z panią komisarz Elisą Ferreirą już ponad cztery lata temu, w styczniu 2020 roku podczas zorganizowanej w Katowicach konferencji „W kierunku zielonej gospodarki” poświęconej Funduszowi Sprawiedliwej Transformacji. Ogromne znaczenie miała także wizyta wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Fransa Timmermansa na Śląsku w grudniu 20222 roku, bowiem kilka dni później nastąpiło oficjalne przekazanie przez Normundsa Poppensa wicedyrektora generalnego ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej decyzji o przyznaniu środków w ramach Funduszów Europejskich dla Województwa Śląskiego. Otrzymamy w sumie 5,1 mld euro, kwotę jaką jeszcze nigdy nasze województwo nie dysponowało. Te fundusze zmienią nasze region. To nie jest opcja a zasadniczy kierunek. Od tych kilku najbliższych lat będzie zależał wizerunek Śląska na następne pokolenia – akcentuje kończący kadencję marszałek Jakub Chełstowski.

Największy udział środków finansowych z UE w ramach zawartych umów wystąpił w osi priorytetowej IV. Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna - 3,97 mld zł. Drugą z kolei największą wartość umów osiągnięto w priorytecie VI. Transport (2,08 mld zł) a następnie w priorytecie X. Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna (1,49 mld zł). Bytom i Radzionków, najbardziej dotknięte restrukturyzacją przemysłu ciężkiego i w efekcie kumulacją negatywnych zjawisk społeczno-gospodarczych, zostały uznane w ramach RPO WSL za Obszar Strategicznej Interwencji. Oznaczało to konieczność przeznaczenia specjalnej puli 105 mln euro na kompleksową rewitalizację obu miast w trybie pozakonkursowym: 100 mln euro dla Bytomia i 5 mln euro dla Radzionkowa. Rewitalizacja przestrzeni miejskiej (55 proc. środków) powiązana była z działaniami społecznymi (45 proc. środków) na obszarach, gdzie koncentracja problemów jest najwyższa.

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji

Z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji region dostanie w sumie 2,2 mld euro. Do dofinansowania na łączną kwotę ponad 277 mln zł wybrano na początek 10 projektów.

Warto przypomnieć, że wiosną ubiegłego roku światło dzienne ujrzał dokument „Rozbudowa systemu zarządzania terenami pogórniczymi na terenie Województwa Śląskiego” opracowany wspólnie przez Województwo Śląskie i Główny Instytut Górnictwa. Jego celem jest zainteresowanie potencjalnych inwestorów dawnymi terenami poprzemysłowymi.

- Projekt jakim jest „Rozbudowa systemu zarządzania terenami pogórniczymi na terenie Województwa Śląskiego” odgrywa jedną z kluczowych ról w procesie transformacji regionu, która choć trwa już ponad 30, to dziś wchodzi w decydująca fazę. Prace przy jego powstawaniu i tworzeniu rozpoczęły się w 2019 roku i należały do bardzo skomplikowanych choćby z uwagi na wskazanie właścicieli tych terenów. Takich miejsc mamy w całym regionie około 600, często mają one bardzo atrakcyjną lokalizację, co może być zachętą dla potencjalnych inwestorów, aby tchnąć w nie nowe życie, tak jak dzieje się to w wielu krajach Europy, zagospodarowaniu ich w taki sposób, by dały nowe miejsca pracy w zupełnie nowych obszarach. Blisko 2,2 mld euro z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji trafi właśnie między innymi na kwestie związane z rewitalizacją terenów pogórniczych i poprzemysłowych, wykorzystaniu ich pod zupełnie nową działalność gospodarczą i biznesową – podkreśla marszałek Jakub Chełstowski.

Obszar jaki zajmują tereny poprzemysłowe wynosi blisko 36 km kw. Przedmiotem projektu jest udostepnienie nowej cyfrowej e-usługi w postaci systemu informatycznego publikującego dane i informacje o ternach pogórniczych w aspekcie możliwości ich ponownego wykorzystania wraz z otwartym dostępem do zdigitalizowanych zasobów kulturowych, naukowych, planistycznych, geodezyjnych i kartograficznych związanych z nieczynnymi zakładami górniczymi na terenie całego województwa. Realizacja projektu przyczyni się do wsparcia procesu planowania długofalowej polityki inwestycyjnej na terenach pogórniczych, zrównoważonego zarządzania przestrzenią w regionie jak również wspomagania decyzji inwestycyjnych oraz pozyskiwania środków na rewitalizacje tych terenów.

Pierwsze projekty FST przeznaczone do realizacji

★ Klub Sportowy Skarpa Bytom:

• projekt: Zielony kwartał KWK Rozbark – Centrum szkoleniowo-noclegowe – Zielona Transformacja
• wartość: 28 mln zł
• dofinansowanie: 19 mln zł
• projekt: Zielony kwartał KWK Rozbark – Centrum Transformacji Energetycznej
• wartość: 17,5 mln zł
• dofinansowanie: 9,5 mln zł
• projekt: Zielony kwartał KWK Rozbark – Centrum Aktywności Społeczno-Edukacyjnej
• wartość: 10 mln zł
• dofinansowanie: 6 mln zł

★ Miasto Ruda Śląska:

• projekt: Wielki Piec Huty Pokój – Centrum Transformacji w Rudzie Śląskiej
• wartość: 98 mln zł
• dofinansowanie: 76 mln zł

★ Miasto Czeladź:

• projekt: Adaptacja budynku byłych warsztatów mechanicznych Kopalni Saturn w Czeladzi na cele rozwojowe regionu
• wartość: 35 mln zł
• dofinansowanie: 24 mln zł

★ Miasto Rydułtowy:

• projekt: Adaptacja sztolni ćwiczebnej na strzelnicę sportową na terenie pokopalnianym Leon III w Rydułtowach
• wartość: 6 mln zł
• dofinansowanie: 5 mln zł

★ Górnośląski Akcelerator Przedsiębiorczości Rynkowej sp. z o.o.:

• projekt: Utworzenie Gliwickiego Parku Techniki, Technologii i Edukacji Lotniczej
• wartość: 73 mln zł
• dofinansowanie: 41 mln zł

★ Gmina Psary:

• projekt: Zagospodarowanie przestrzeni publicznej za budynkiem OSP w Górze Siewierskiej
• wartość: 6 mln zł
• dofinansowanie: 5 mln zł

★ Gmina Siemianowice Śląskie:

• projekt: Rewitalizacja terenu poprzemysłowego po byłej KWK Siemianowice w Michałkowicach
• wartość: 16 mln zł
• dofinansowanie: 14 mln zł

★ Fabryka Pełna Życia sp. z o.o.:

• projekt: Fabryka Pełna Życia – centrum przemian, etap I
• wartość: 95 mln zł
• dofinansowanie: 78 mln zł

Jessica w Parku Śląskim

Zielona Płuca Śląska przeżywają prawdziwą inwestycyjną rewolucję. Jest to możliwe dzięki środkom z budżetu województwa i unijnego programu Jessica, z którego pochodzi kwota aż 286 mln zł. Oto co udało się zrealizować w ciągu ostatnich pięciu lat.

Planetarium Śląskie – Park Nauki

Flagowa inwestycja kończącej się kadencji samorządu województwa. Obiekt jest dostępny dla zwiedzających od czerwca 2022 roku. Technologiczna atrakcja – projektor Starball umieszczony jest w centralnym punkcie sali projekcyjnej, w miejscu, w którym tej pory znajdował się projektor Zeissa. Sprzęt wyprodukowała japońska firma Goto jest jednak o wiele lżejszy i mniejszy od swojego poprzednika. Na roboczą wysokość jest unoszony przez specjalny podnośnik. Chiron III jest największym i najpotężniejszym projektorem w ofercie tego producenta. Jest w stanie wyświetlić nawet sto milionów gwiazd! Co prawda „nieuzbrojonym” okiem nadal widzieć będziemy ich około 9000, lecz system wyświetla również obiekty tworzące Drogę Mleczną. Zatem patrząc na nowe niebo w Planetarium Śląskim przez lornetkę – tak jak w rzeczywistości widzimy więcej. Nie bez znaczenia jest również jakość obrazu. Chiron III zapewnia doskonały kontrast, a gwiazdy prezentowane na ekranie są niemal świetlnymi punktami. Choć średnica ekranu Planetarium nie zmieniła się, to ma on zupełnie inną konstrukcję niż wcześniej. Płócienne bryty zostały zastąpione przez perforowane aluminiowe panele. Połączenia pomiędzy poszczególnymi panelami są niedostrzegalne dla widzów, co pozwala wyświetlać na nim nawet bardzo jasne obrazy. Do głównej sali powróciła panorama miast otaczających Planetarium. Została ona zrekonstruowana na podstawie oryginału i wykonana przy pomocy nowych technologii.

Na system projekcji cyfrowej składa się 10 projektorów 4K, które po połączeniu wszystkich obrazów pozwalają uzyskać pokrycie całej kopuły ruchomym obrazem w rozdzielczości 8K. Wszystkie projektory są z sobą zintegrowane tak, aby możliwa była projekcja hybrydowa, czyli połączenie systemu analogowego z cyfrowym. Na tradycyjny, analogowy obraz nieba, będzie można „nałożyć” inne obrazy: granice gwiazdozbiorów, wyobrażenia gwiazdozbiorów starożytne lub współczesne, obrazy obiektów głębokiego kosmosu itd.

Widzowie doświadczają również klimatu z różnych części świata: od lasu tropikalnego po Antarktydę. W specjalnych komorach utrzymana będzie odpowiadająca danemu klimatowi temperatura i wilgotność. W symulatorze lotów, dzięki specjalnym kapsułom i goglom wirtualnej rzeczywistości przeżyjemy start rakiety. Jaskinia 3D czyli pokój, którego ściany będą stanowiły ekrany LED zabierze nas na wirtualny spacer po Układzie Słonecznym.

Łączny koszt inwestycji to 160 mln 466 tys. 966 zł. Dofinansowanie z UE wyniosło ponad 99 mln zł. Wkład województwa to 46,9 mln zł.  Warto zaznaczyć, że Planetarium Śląskie pozostaje największą placówką tego typu w naszej części Europy.

Ogród Japoński

Otwarty latem 2021, stał się szybko jednym z ulubionych miejsc wśród parkowych gości. Położony jest pomiędzy Halą Wystawa „Kapelusz” a Rosarium. Główną osnowę kompozycji stanowi rozbudowany układ wodny, składający się z dwupoziomowego zbiornika wodnego, strumienia oraz wodospadu. Całość systemu zaprojektowano z wykorzystaniem istniejącego ukształtowania terenu. Przy użyciu granitowych bloków wodę skierowano w dół, tworząc urokliwy wodospad. Całość można podziwiać z przeszklonego tarasu widokowego. W jego pobliżu znajduje się ogród Zen, w tym miejscu można zobaczyć nieregularne głazy i roślinność, które są otoczone odnowionymi murami. Tutaj też można odpocząć na drewnianych podestach. Ogród najpiękniej prezentuje się wiosną i latem. Zdobi go cudowna, zróżnicowana roślinność. Pod drzewami nasadzone zostały rododendrony, azalie, paprocie, trawy oraz funkie. Korekty florystyczne, których dokonano w czasie modernizacji ogrodu, pozwoliły na wyróżnienie charakterystycznych roślin, które można spotkać w Japonii. Różaneczniki, hortensje, kalie, magnolie Soulangeana, jodły koreańskie, krzewy pierisa, jałowców oraz irgi błyszczącej to tylko część flory i wiśnia tworzą kapitalny klimat. Budowa Ogrodu Japońskiego zrealizowana została w ramach unijnego programu Jessica. Zadanie kosztowało ponad 14 mln zł. Autorom projektu zależało na wykreowaniu miejsca o niepowtarzalnym nastroju, który będzie się kojarzył nie tylko z historycznymi ogrodami japońskimi, ale także ze współczesnymi nurtami tej sztuki. Ważnym też aspektem dla projektantów było wyjątkowe potraktowanie miejsca lokalizacji ogrodu, jego historii z wszelkimi uwarunkowaniami przyrodniczymi i technicznymi oraz nawiązanie do autorskiej wizji ogrodu prof. Edwarda Bartmana poprzez zachowanie historycznego układu przestrzennego.

Kręgi Taneczne

Renowacja dwóch Małych Kręgów Tanecznych oraz Dużego Kręgu Tanecznego kosztowała 11 mln zł. Inwestycja również zrealizowana została w ramach unijnego programu Jessica. Kręgi Taneczne są obecne w Parku Śląskim od początku jego istnienia. Dawniej odbywały się tam występy i koncerty na żywo, a dzięki modernizacji kulturalne wydarzenia mogą wrócić w to miejsce. Teren Kręgów Tanecznych przy al. Klonowej, naprzeciw Dużego Stawu, przyciąga klimatyczną architekturą, bogactwem zieleni i kwiatów. W ramach zadania wymieniono całą nawierzchnię. Asfalt w centralnej części Dużego Kręgu został zerwany i zastąpiła go piaskowa mozaika. Nawierzchnię wymieniono też na Małych Kręgach. Zadbano o schody, murki, kwietniki, które zyskały drugie życie. Wymieniono też oświetlenie. Po zmroku uroku dodają klimatyczne iluminacje świetlne, które tworzą prawdziwą grę świateł. Renowacje pod nadzorem konserwatorskim przeszły także rzeźby: Krakowiak, Mazur i Trojak, przedstawiające tancerki. Odnowiono też charakterystyczną glorietę, która została oczyszczona, odmalowana, a konstrukcję jej sklepienia wymieniono na nową.

Las Deszczowy

To wyjątkowe miejsce powstało na terenie Zoo. Prace przy budowie lasu deszczowego wkraczają w decydującą fazę. Obiekt w dużej części jest już wypełniony unikalnymi, tropikalnymi roślinami. W pomieszczeniu ekspozycyjnym przez cały rok utrzymywany jest mikroklimat odpowiedni dla lasu deszczowego - temperatura w przedziale od 30-35 stopni Celsjusza oraz wysoka wilgotność rzędu 70-80 procent. Trafiły tam rośliny typowe dla lasów deszczowych Ameryki Południowej. Są też egzotyczni lokatorzy - mrówkojady, wyjce, kilkanaście gatunków gadów i płazów oraz kilka gatunków pazurkowców.

Plac wodny

Miejsce stworzone z myślą o najmłodszych, idealne na letnie upały. Inwestycja kosztowała 1,5 mln zł. W niecce przygotowano sporo atrakcji m.in. tryskające fontanny, gejzery. Całość ozdobiono w bajkowym klimacie. Teren został ogrodzony i objęty monitoringiem. Do dyspozycji są toalety, również przystosowane dla osób niepełnosprawnych oraz przebieralnie. W strefie relaksu zainstalowano nowe, wygodne meble ogrodowe, stąd dzieciaków mogą doglądać dorośli. Latem plac wodny jest czynny od wtorku do niedzieli od godz. 10 do 19. Inwestycja również powstała przy wsparciu programu Jessica

Kanał regatowy

Projekt jest realizowany ze środków pochodzących z programu Jessica, a jego wartość to 17,16 mln zł. Rewitalizacja Kanału Regatowego odbywa się w dwóch etapach – remont nadbrzeży plus odmulenie kanału oraz wymiana mostków wraz z remontem wyspy. Drugi etap to nasadzenie roślinności oraz rewitalizację alejek dojazdowych i otaczających miejsc wraz z towarzyszącą infrastrukturą.

W ramach inwestycji wyremontowane zostaną kładki wiodące do wyspy i sama wyspa, w ten sposób, że dostęp do niej uzyskają osoby z niepełnosprawnościami. W tym celu zostanie zamontowana winda. Kanał będzie drożny i będzie z niego można przepłynąć do Dużego Stawu i na akweny powrócą kajaki i łódki.

Kąpielisko „Fala”

Popularne kąpielisko w Parku Śląskim dostanie drugie życie.  Zadanie zostanie zrealizowane w ramach programu Jessica. Wartość projektu wynosi ponad 135 mln zł. Inwestycja została dokapitalizowana przez Województwo Śląskie na kwotę 60 mln zł.

„Fala” została zaprojektowana na początku lat 60. Budowa zakończyła się w 1966 roku. Kąpielisko mogło pomieścić jednocześnie 15 tys. osób. Przez wiele lat było jedną z największych atrakcji ówczesnego Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku. Popularnością cieszył jeden z basenów, w którym była sztuczna fala. Od niego nazwę wziął cały kompleks. Przez kilkadziesiąt lat „Fala” nie przeszła poważnego remontu i obiekt sukcesywnie niszczał wraz z upływem czasu. Ostatecznie w 2016 roku „Fala” została zamknięta. Latem 2025 roku znów będzie można tam w sezonie letnim spędzać wolny czas.

Nowa „Fala” będzie wypełniona atrakcjami. Miejscami zabawy i rekreacji staną się basen z charakterystyczną falą, dzika rzeka, wodny gejzer, wodny taras oraz niecka z biczami wodnymi. Lustro wody ma na zmodernizowanym kąpielisku wynieść łącznie aż 3500 metrów kwadratowych. Powstanie również plaża z leżakami.

Dla fanów sportowego pływania dostępne będą trzy tory pływackie po 25 metrów długości każdy. Co ważne, zachowana zostanie kultowa wieża do skoków z dwoma poziomami - 3 i 5 metrów, będzie za to unowocześniona i odświeżona. Dla dzieci przygotowano dwa wodne place zabaw. Nie zabraknie tryskających gejzerów, armatek, fontann i zamku na wodzie z niewielkimi zjeżdżalniami. Na terenie kąpieliska powstanie także strefa gastronomiczna.

Elka od nowa

Od pierwszej połowy grudnia przejazd drugim, zmodernizowanym odcinkiem Elki na trasie Wesołe Miasteczko – Planetarium Śląskie. Inwestycja kosztowała ponad 69 milionów złotych. Wsparcie województwa wyniosło 60 milionów złotych. Zakończono już proces przetargowy na trzecią linię obejmującej trasę Planetarium – Stadion Śląski.

- Odtworzenie wszystkich linii Elki to ważny element przywracania Parkowi Śląskiemu wszystkich atrakcji, które tworzą jego historię od dekad – akcentuje marszałek Jakub Chełstowski.

Drugi odcinek Elki to trasa Śląskie Wesołe Miasteczko – Planetarium. Linia kolejki ma około 1850 metrów długości, a podróż nią zajmuje od 15 do 20 minut w jedną stronę .Kolejka została wyposażona w 30 czteroosobowych otwartych kanap i 15 gondoli. Z góry będzie można obserwować Śląski Ogród Zoologiczny, podróżujący przejadą malowniczą trasą nad wybiegami dla zwierząt oraz nad Doliną Dinozaurów. Stacja przesiadkowa zlokalizowana jest przy Śląskim Wesołym Miasteczku z której będzie można podróżować w dwóch kierunkach. Nowa linia oraz pierwsza, długości 2185 metrów, którą można dotrzeć do Stadionu Śląskiego, daje łącznie ponad czterokilometrową trasę. Docelowo przywrócony zostanie pełny historyczny trójkąt. Rocznie z kolejki korzysta ponad 200 tysięcy pasażerów.

Kultura

Wydatki tytułem planu finansowego Departamentu Kultury w 2018 roku wyniosły 161.792.255,41 zł, w 2024 planowane są w wysokości 307.391.356 zł. Wydatki na dotacje podmiotowe na działalność instytucji kultury w roku 2018 wyniosły 153.170.329 zł, w roku 2024 planowane są w wysokości 248.126.500 zł. Oznacza to wzrost w trakcie mijającej kadencji o kwotę 94 956.171 zł.

Opera Śląska w Bytomiu

Remont tego wyjątkowego na kulturalnej mapie województwa miejsca był zarazem jedną z największych „branżowych” inwestycji. Założeniem realizacji było dostosowanie perły architektonicznej województwa śląskiego do współczesnych standardów. Od 1997 roku budynek przy ulicy Stanisława Moniuszki jest wpisany do rejestru zabytków.

Przypomnijmy, że remont gmachu Opery Śląskiej w Bytomiu rozpoczął się w styczniu 2022 roku. Przebudowano scenę i zascenie, tak by spełniały najwyższe standardy ochrony przeciwpożarowej i bezpieczeństwa pracy oraz poprawiono możliwości techniczne placówki, dostosowując ją do współczesnych wymogów. Scena ma zapadnię i podnoszony orkiestron. Wyposażona jest w mechanizm obrotowy oraz system zmiany dekoracji - to jedna z najnowocześniejszych scen w Polsce. Elementy poprzedniej sceny zostały odrestaurowane, a ponieważ są materialnym wyrazem historii miejsca, będą prezentowane gościom gmachu.

Zastosowano także tzw. wirtualną akustykę, na którą składają się 64 głośniki. Zbudowano nowe fragmenty budynku, które powiększą jego powierzchnię użytkową oraz czterokondygnacyjny żelbetowy szyb windowy. Wyburzono i odbudowano te części gmachu, które były z złym stanie technicznym, a w miejsce stalowego łącznika między budynkami powstał nowy w konstrukcji żelbetowo-murowej. Wzmocniono fundamenty za pomocą mikropali betonowych. W  kominie scenicznym wykonano nowe stropy żelbetowe stanowiące podstawę podłogi orkiestrionu oraz sceny. Wykonano nowy strop magazynu, w miejsce wyburzonego stropu ceramicznego. By dopasować wysokość pomieszczeń do obowiązujących przepisów, pogłębiono podłogę pomieszczeń pod magazynem scenicznym. Drewniane stropy oraz dachy wymieniono na stropy gęstożebrowe. Powstał nowy dach nad magazynem scenicznym i do nowej konstrukcji stalowej podwieszone zostaną belki żelbetowe istniejącej konstrukcji dachu.

Tradycja i nowoczesność

Ostatnie lata były ważne dla Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Eksportowa wizytówka śląskiej kultury otrzymała w ubiegłym roku aż dwie prestiżowe statuetki Fryderyka.  Artystów uhonorowano za wspólny projekt zrealizowany z Miuoshem, doceniono także dorobek zespołu za 70 lat jego działalności.  Album „Pieśni współczesne” zawiera historie o ponadczasowej tematyce, w aktualnej interpretacji muzyków, wykorzystujących tradycyjne pieśni, wierzenia, wartości i historie ludowe z Ziemi Śląskiej i Beskidu Śląskiego. Miuosh z kolei jest autorem całości muzyki i wszystkich tekstów, które odważnie sięgają do tych tradycji. Projekt angażuje łącznie ponad 140 muzyków i wykonawców. Pieśni wykonywane są przez topowych wokalistów zaproszonych przez Miuosha, m. in. Błażeja Króla, Belę Komoszyńską, Ralpha Kamińskiego, Igora Herbuta, Natalię Grosiak, Julię Pietruchę, Jakuba Józefa Orlińskiego czy duet Kwiat Jabłoni, z towarzyszeniem chóru i orkiestry Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”

Największe zadania w dziedzinie kultury zrealizowane w latach 2018 - 2024

• Muzeum Zamkowe w Pszczynie – „Rewitalizacja Zameczku Myśliwskiego wraz z otoczeniem towarzyszącym i przystosowanie do prowadzenia działalności muzealnej” - 39.470.840,05 zł (2018-2025)
• Muzeum Śląskie w Katowicach – „Przebudowa i adaptacja zabytkowego budynku dawnej łaźni Gwarek na magazyn studyjny Muzeum Śląskiego w Katowicach” – 18.449.870,53 zł (2021-2024)
• Śląskie Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach – „Rozbudowa i dostosowanie budynku do potrzeb działalności kulturalnej Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności” – 8.375.145,24 zł (2020-2021)
• Opera Śląska w Bytomiu, Instytucja Filmowa „Silesia-Film” w Katowicach, Regionalny Instytut Kultury im. W. Korfantego w Katowicach, Biblioteka Śląska w Katowicach – „Śląskie Digitarium. Digitalizacja i udostępnianie zasobów instytucji kultury województwa śląskiego” – 7.259.222,09 zł (lata 2018-2023)
• Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej – „Rewitalizacja otoczenia Zamku Książąt Sułkowskich przy ul. Wzgórze 16 w Bielsku-Białej” – 6.044.461,29 zł (2018-2021)
• Biblioteka Śląska w Katowicach – „Wykonanie hydroizolacji ścian fundamentowych” – 5.480.805,11 zł (2021-2023)
• Muzeum Zamkowe w Pszczynie – „Rewitalizacja budynku Bramy Wybrańców wraz z otoczeniem” – 3.536.173,26 zł (2021-2023)
• Opera Śląska w Bytomiu – „Zakup wyposażenia Opery Śląskiej po zakończeniu projektu Przeprowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich oraz robót budowlanych w celu zwiększenia atrakcyjności Opery Śląskiej i ochrony jej dziedzictwa kulturowego” – 3.230.231,39 zł (2023-2024)
• Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. St. Hadyny w Koszęcinie - Zakup dwóch autokarów – 3.073.625,00 zł (2020 i 2022)
• Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. St. Hadyny w Koszęcinie - Modernizacja wentylacji i klimatyzacji pomieszczeń Sali widowiskowej i Sali dydaktycznej II etap – 2.126.102,27 zł (2023 r.)
• Instytucja Filmowa „Silesia-Film” w Katowicach – „Wymiana urządzeń klimatyzacyjnych w instalacji klimatyzacji w Kinie Kosmos” – 1.917.810,00 zł (2023-2024)
• Biblioteka Śląska w Katowicach – „Szklany dach nad wejściem głównym (markiza) – wymiana szyb oraz remont konstrukcji nośnej” – 1.637.687,50 zł (2020-2022)
• Instytucja Filmowa „Silesia-Film” w Katowicach – „Remont kapitalny elewacji wraz z wymianą obróbek blacharskich i naprawą kominów w Kinoteatr Rialto” – 1.509.990,00 zł (2023-2024)
• Filharmonia Śląska im. H.M. Góreckiego w Katowicach – „Zakupy instrumentów i akcesoriów do instrumentów” – 1.489.177,29 zł (2018-2024)
• Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” – „Modernizacja i rozbudowa systemu sygnalizacji pożarowej, systemu sygnalizacji napadu, włamania oraz monitoringu wizyjnego” – 1.356.995,73 zł (2019-2020)
• Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach – „Zakup sprzętu akustycznego i oświetleniowego” – 1.119.928,74 zł (2023 r.)
• Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej – „Remont elewacji i wymiana stolarki okiennej w budynku Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej” – 1.046.956,39 zł (2022-2024)
• Biblioteka Śląska w Katowicach – „Remont schodów i dziedzińca gmachu Biblioteki Śląskiej” – 1.023.555,00 zł (2022-2023)

Diamentowa Liga

W ciągu zaledwie kilku lat Stadion Śląski nie tylko stał się najważniejszym miejscem na lekkoatletycznej mapie Polski, ale przebojem do światowej elity jako organizator imprez najwyższego kalibru z Diamentową Ligą na czele. Nie przypadkiem otrzymał więc miano Narodowego Stadionu Lekkoatletycznego.

Zakończona szósta kadencja Sejmiku i samorządu województwa również zapisze się na kartach sportowej historii regionu. Nigdy nie mieliśmy tylu fantastycznych imprez lekkoatletycznych, które zyskały aprobatę World Athletics i European Athletics. Dość przypomnieć, że w tym roku już po raz trzeci będziemy organizatorem Diamentowej Ligi, w 2028 roku po raz pierwszy wystąpimy w roli gospodarza Mistrzostw Europy w Lekkoatletyce, a Śląski okazał się także szczęśliwy dla reprezentantów Królowej Sportu – w 2021 roku drużynowo wywalczyliśmy tu złoto, dwa lata później srebro.

Walne Zgromadzenie Diamentowej Ligi na posiedzeniu w Rzymie podjęło decyzję, że Silesia Memoriał Kamili Skolimowskiej od bieżącego roku na stałe wejdzie w skład tego prestiżowego cyklu.

- Przyznanie Stadionowi Śląskiemu, a co za tym idzie Województwu Śląskiemu roli organizatora Diamentowej Ligi przez pięć kolejnych sezonów stało się absolutnym spełnieniem naszych marzeń. Dotknęliśmy sportowego nieba, bo Diamentowa Liga to absolutny elitarny, lekkoatletyczny top. Ale taki też był nasz cel - stworzenie domu dla Królowej Sportu. Miejsca, w którym nasi reprezentanci będą czuli się dobrze – przekonuje marszałek Jakub Chełstowski.

Diamentowa Liga miała swoją śląską premierę w 2022 roku. 6 sierpnia, pomimo deszczu, na trybunach zasiadło blisko 30 tysięcy kibiców, a kto nie dotarł na obiekt, był w stanie obejrzeć transmisję w aż 155 krajach. Tam wszędzie ludzie dowiedzieli się wówczas, że Śląsk – przygarnięty do diamentowej rodziny w ramach próby i sprawdzenia naszej jakości – może stać w jednym rzędzie z największymi metropoliami jak Paryż, Londyn czy Bruksela – miastami, które od lat są symbolami Diamentowej Ligi.

Przez Stadion Śląski przewinęły się dziesiątki mistrzów olimpijskich i świata: Armand Duplantis skoczył o tyczce aż 6,10 metra, genialna Shelly-Ann Fraser-Pryce osiągnęła najszybszy wówczas czas sezonu na 100 m – 10.66 sekundy, a Femke Bol stoczyła na 400 metrów historyczny pojedynek z Natalią Kaczmarek, który obu przyniósł rezultaty poniżej 50 s.

Po głosowaniu w Rzymie, 14 stałych członków Diamentowej Ligi oficjalnie potwierdziło, że ten najbardziej elitarny cykl zawitał na Stadionie Śląskim już jako pełnoprawny członek elitarnego grona.

Program Klub

W marcu Stadion Śląski kolejny raz był gospodarzem uroczystości wręczenia czeków w kolejnej edycji Programu Klub adresowanego właśnie do klubów i stowarzyszeń sportowych z myślą o krzewieniu kultury fizycznej. Tym razem do podziału była pula 2,5 mln zł rozdysponowana pomiędzy 154 podmioty. Program Klub od początku swojego funkcjonowania jest formą wsparcia szeroko pojętej kultury fizycznej dzieci i młodzieży. Nie pominięto żadnej z dyscyplin sportowych. Co więcej, dzięki temu programowi kluby mogą rozszerzyć wachlarz swoich organizacyjnych możliwości. Zwłaszcza małe kluby otrzymują realną pomoc, co pozwala na zwiększenie liczby zajęć, zakup niezbędnego sprzętu, opłacenie trenerów, a w przypadku organizacji obozu również na pokrycie innych kosztów. Dla wielu klubów to realna szansa na rozwój, a też, co trzeba zaznaczyć, nie wszystkie podmioty zajmujące się szkoleniem stać na to, by to swoim wychowankom zapewnić. Składki po prostu nie wystarczą.

- W tym roku przeznaczamy na ten cel kwotę 2,5 mln zł rozdysponowaną pomiędzy 154 kluby. Warto inwestować w młodych ludzi, promować aktywność fizyczną i zdrowy styl życia. To inwestycja, która zaprocentuje w przyszłości – komentuje marszałek Jakub Chełstowski.

W latach 2020-2024 na realizację Programu Klub przekazano łącznie kwotę 8,8 mln zł.  Dofinansowanie otrzymało 591 organizacji.